HAYATI
Roman ve öykü yazarı. 17 Aralık 1934’de Adana’da dünyaya geldi. 29 Temmuz 2009’da İstanbul’da yaşama veda etti. Pazar Postası’ndaki yazılarını Okan Gündüz, Politika gazetesindeki yazılarını ise Ozan Karataşlı imzaları ile kaleme aldı. Elife Hanım ile memur Mustafa Göbekli’nin oğludur.
Ortaöğrenimini Adana Lisesi’nde tamamlayan Demirtaş Ceyhun, 1959’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Bir süre Adana Belediyesi Fen İşleri müdürlüğünde çalıştı. İstanbul Mimarlar Odası’nda genel sekreterlik, Ankara ve İzmit belediyelerinde danışmanlık görevlerinde bulundu. Politika gazetesinin genel yayın müdürlüğü görevini üstlendi. Cumhuriyet Radyo’da “Her Hafta Aziz Nesin’le Bir Saat” adlı bir program düzenledi (1998-99). Politika ve Demokrat gazetelerindeki yazılarından dolayı hakkında açılan davalardan ilkinde beraat etti (1976), ikincisinde altı aylık mahkûmiyet kararı paraya çevrildi. Sis ve Çanı yayınlarını kurdu.
Demirtaş Ceyhun’un ilk öyküsü Adana’da Bugün gazetesinde çıktı (1953). Öykü ve yazılarını Yeni Ufuklar, Seçilmiş Hikâyeler, Dost, Yeditepe, Mavi, Ataç, Edebiyat Cephesi, Varlık, Yelken, Pazar Postası dergileri ile Cumhuriyet, Milliyet, Yeni Adana, Vatan, Demokrat ve Politika gazetelerinde yayımladı. İlk kitabı Tanrıgillerden Biri’nde “Cinsel sorunlar, küçük memur psikolojisi yanı sıra toplumdan kaçış, bunalış ve sıkıntının belirlenmesi, bir çözüme bağlanmak istenmesi, hikâyelerin ortak özelliğidir” (Necatigil). 1970’li yıllarda yazdığı öykü ve romanlarıyla toplumsal gerçeklikleri vurgulayan bir edebiyat anlayışına yöneldi; köyde ve kentte Anadolu insanını vermeye çalıştı. Türkiye’nin tarihsel ve toplumsal yapısını, edebiyat dünyasının ve basının sorunlarını dile getirdiği kitaplarıyla da dikkat çekti.
1960’lı yıllarda Edebiyatçılar Derneği yönetim kurulu üyesi olan Demirtaş Ceyhun, TYS’de yönetim kurulu üyeliği (1977-79) ve başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. Yazar, Asya ile 1970’de TRT Roman Başarı Ödülünün ve Çamasan ile 1973’te Sait Faik Hikâye Armağanının sahibi oldu. Demirtaş Ceyhun ayrıca Apartman ile 1975’te TDK Öykü Ödülüne layık görüldü.
ESERLERİ
Öykü:
- Tanrıgillerden Biri, İst.: Ataç, 1961
- Sansaryan Hanı, İst.: Barış, 1967
- Çamasan, İst.: Sinan, 1972
- Apartman, Ank.: Bilgi, 1974
- Avşalı Çocuk, Ank.: Işık, 1979
- Savaş ve Küçük Barış, İst.: ABeCe, 1979
- Ada’nın Kuşu, İst.: Cem, 1975
- Horozlu Ayna, İst.: Cem, 1981
- Eylül Öyküleri, İst.: Cem, 1981 (ikinci bas. Ayı İzi, İst.: Sis Çanı, 1997)
- Babam ve Oğlum, İst.: Cem, 1985.
Roman:
- Asya, İst.: Ok, 1970
- Yağmur Sıcağı, İst.: Cem, 1976
- Cadı Fırtınası, İst.: Yazko, 1982.
Gezi-Anı:
- Yüz Yaşındaki Delikanlı, İst.: Habora, 1978
- Çağımızın Nasrettin Hocası Aziz Nesin, İst.: Milliyet, 1984
- Bütün Dünyadan Özür Diliyorum, İst.: Cem, 1989
- Asılacak Adam Aziz Nesin, İst.: AD, 1994
- Yaşasın Aziz Nesin, İst.: Sis Çanı, 1995
Araştırma-İnceleme:
- Haçlı Emperyalizm, İst.: Habora, 1967
- Yağma Edilen Türkiye, İst.: Habora, 1968
- Bir Yeni Dev, İst.: Tekin, 1977
- Yirminci Yüzyıl ve Edebiyat, İst.: Çağdaş, 1979
- Babıâli’nin Şu Son 40 Yılı, İst.: Milliyet, 1984
- Can Çekişen Kitap, İst.: Cem, 1985
- Entelektüel’den Entel’e, İst.: E, 1989
- Ah Şu Biz “Karabıyıklı” Türkler, İst.: E, 1991
- Ah Şu Biz Göçebeler, İst.: Sis Çanı, 1994
- Türk Edebiyatındaki Anadolu, İst.: Sis Çanı, 1996
- Osmanlılarda Aydın Kavramı, İst.: Sis Çanı, 1997
- Kod Adı: Ulu Hakan-1, İst.: Sis Çanı, 1998
- Eksilmedi Bendeki Umutsuz Umut, Çünkü Ben Edebiyatçıyım, İst.: Cumhuriyet Kitapları, 1999
- Aydınlarımız ve Laisizm, İst.: Sis Çanı, 2000
- Ah Şu Osmanlılar: Kod Adı: Ulu Hakan 2, İst.: Sisçanı, 2000
- Modernizm, Postmodernizm ve Türban, İst.: Sisçanı, 2003
- Erik ler Çiçek Açtı mı?, İst.: Dünya, 2004
- Edebiyatımı Geri İstiyorum, İst.: Sisçanı, 2005
KAYNAKÇA: BF (31 Ağustos 1999); Necatigil, İsimler, 105; Özkırımlı, TEA, I, 286; N. Ç. Berksoy, “Ceyhun, Demirtaş”, TDEA, II, 58-59; Kurdakul, Sözlük, 172; Karaalioğlu, 138; Necatigil, Eserler, 358; O. Önertoy, Türk Roman ve Öyküsü, Ank., 1984; Y. Pazarkaya, Karabıyıklıların Aksakalı Demirtaş Ceyhun, İst.: Sisçanı, 2004.
