HAYATI
1942 yılında Konya’da dünyaya geldi. Adana’da başladığı ortaöğrenimini Maraş’ta tamamladı. 1968 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi Temel Bilimler Yüksek Okulu’nda okutman olarak çalışmaya başladı. 1971’deki askeri müdahale sonrası üniversitedeki görevine son verildi. Askerlik görevini tamamladıktan sonra yayınevlerinde danışmanlık ve düzeltmenlik yaptı. Altın Kitaplar Yayınevi’nde ve Meydan-Larousse ansiklopedisinde çalıştı. Cumhuriyet gazetesinde düzeltmenlik yaptı. İstanbul Devlet Konservatuarı’nda ve Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde Türkçe ve edebiyat dersleri verdi. 1982 yılındaki Yükseköğretim Kurulu yasası ile Devlet Konservatuarı’nın Mimar Sinan Üniversitesi’ne bağlanmasını protesto etme amacı ile görevinden istifa etti. Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde Türkçe dersleri öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1984-1986 yılları arasında Günümüzde Kitaplar dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı.
Atilla Özkırımlı’nın ilk şiir ve öyküleri 1963-1964 yıllarında Su ve Düzlem dergilerinde çıktı. Üç yıl kadar süren bir suskunluk döneminden sonra eleştiri ve incelemeleriyle Papirüs dergisinde yeniden eserleri yayımlanmaya başladı. Eserleri May, Yeni Dergi, Ulus, Gösteri, Türk Dili, Soyut, Birikim, Milliyet Sanat ve Cumhuriyet gibi çeşitli dergi ve gazetelerde sürdürdü. 1989 yılında bir süre televizyonda kitap tanıtım programları hazırlayıp sundu. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun ve Sabahattin Ali’nin eserlerinin eleştirel basımlarını hazırladı. Eleştirilerinin yanı sıra Türk edebiyat tarihine ilişkin incelemelerinde de sanatın toplumsal yapı ve ilişkilerini ele alma tavrını benimsedi.
Sennur Sezer, Atilla Özkırımlı hakkında şu değerlendirmeyi yapmıştır: dı. “Şimdi daha iyi kavrıyorum Erdek’teki karşılaşmamızdaki susuşlarını. Benim için yeniden gençliğimize döneceğimiz yaz günleriydi. Yenikapı’yı anımsayabilirdik. Tasarılarımızı anlatırdık. Yorgunluğunu önemsememiştim. Kuşağımız koşuşturmaktan, ekmek parası için tasarılardan yorulmaya başlamıştı. Bezginlik pek yakışmazdı ona. Ama o kapalı kutuydu sanki. Kırgın mıydı? Galiba. Yoksa yeni bir kitabı basıldığının ertesinde hiç ölür mü?”.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA-İNCELEME: Kabusname (önsöz ve notlarla, Mercimek Ahmet’ten, 1973), Nedim (1974), Ahmet Haşim (1974), Tevk Fikret (1978), Sabahattin Ali (Filiz Ali Laslo ile, 1979, gen. yeni bas., 1986), Edebiyat İncelemeleri: Yazılar I (1983), AlevilikBektaşilik Edebiyatı (1985), Yazarları da Vururlar (Celal Üster ile, 1987), İlkokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (1989), Ortaokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (Selahattin Kaya ile, 1989), Tarihe Not Düşmek (1989), Toplumsal Bir Başkaldırının İdeolojisi: Alevilik-Bektaşilik (1990), Çağdaş Türk Edebiyatı (1991), Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü (1991), Türk Dili (T. Baraz, N. Karasar ile, 1992), Ömer Seyfettin – Seçilmiş Hikâyeler (İnceleme-derleme, 1992), Romanların Dünyasında (1994), Türk Dili Dil ve Anlatım (1994), Tarih İçinde Türk Edebiyatı (1995), Türk Edebiyatı Tarihi (2 cilt, 2004).
ANSİKLOPEDİ: Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (5 cilt: 1982, eklerle 4. bas., 1987).
DENEME: Hayatımıza Sevgisizliğe ve Yalnızlığa Dairdir (1991), Sevgim Acıyor (1995).
ELEŞTİRİ: Öykülerle Romanlarda Yaşamak (1995). BİYOGRAFİ: O Güzel İnsanlar: Edebiyatımızdan Portreler (1998).
SÖZLÜK: İlkokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (1989), Ortaokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (Selahattin Kaya ile, 1989), Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü (1991).
DERLEME: En Güzel Türk Hikâyeleri (3 cilt, 1999).
YAYIMA HAZIRLAMA: Mustafa Kemal Atatürk / Söylev (Yalınlaştırılmış özet metin, 1991), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 1969), İslâm ve Çalışma Miti (ed., Fred Halliday’den çeviri, çev., Umut Özkırımlı).
