HAYATI
Şair. 1873’te İstanbul’da dünyaya geldi. 1902’de Malatya’da yaşama veda etti. Asıl adı, Mehmet Esat’tır. Başmakçızade Zühdî Molla Efendi’nin oğludur. Şeyhülislamlar, kazaskerler ve kadılar çıkaran bir aileden gelir. Şiirlerinde önce Faik, daha sonra Andelib mahlasını kullandı. Eğitimine ihtimam gösterilir, özel hocalar elinde yetişir. Arapça ve Farsçaya çok iyi derecede öğrenir. Hazine-i Fünun, Mektep, İrtika dergilerinin başyazarlığını yaptı. Zararlı faaliyetlerde bulunduğu iddiası ile II. Abdülhamit döneminde, tahrirat kâtibi göreviyle sürgüne gönderildiği Malatya’da öldü.
Divan edebiyatı geleneğine bağlı kalmış ve bu türde pek çok eser vermiştir. Şiirde Muallim Naci’nin yanında yer alarak eski tarzı sürdürenlerdendir. Hemen hemen bütün şiirlerinde divan şiiri geleneğini biçim ve tema bakımından devam ettirmeye çalışmış, gazel, şarkı ve tahmislerinde aşk ve tabiat temalarını işlemiştir. Dönemin bohem hayatının örnek tiplerinden biridir. Şairin, Hazine-i Fünûn’da kaleme aldığı “Bir Kuş”, “Berk-i Hazan” gibi şiirlerinde, isimlendirme ve tema bakımından yenilikçi şiirin izleri görünür. Mektep Mecmuası’nda “Şu’arâ-yı Şarkıyye” adıyla yayımladığı Acem edebiyatına dair seri makalelerinde mektepler için bir Yabancı Edebiyat Tarihi yazmayı hedeflediği belirtilir.
ESERLERİ
Şiir:
- Sabah-ı Hayatım, İst.: Karabet Mtb., 1307/1890
- Bahar Çiçekleri, İst.: Asaduryan Şirket-i Mürettebiye Mtb., 1310/1894
- Bir Demet Çiçek, İst.: Âlem Mtb., 1314/1898
- Nagamât, İst.: Ahter Mtb., 1314/1898
- Gülbün, İst.: Asır Mtb., 1318/1902
Antoloji:
- Gül Demetleri, İst.: Ahter Mtb., 1308/1892
Çeviri:
- Arapların Hikâyât-ı Şairanesi, (Arapçadan çevrilmiş aşk öyküleri) 1312/1896.
KAYNAKÇA: İbnülemin, Şairler, I, 108; OM, II, 43; Ergun, Şairler, IV, 1403-1405; R. E. Koçu, “Andelib”, İSTA, II, 842-844; Z. Kerman, “Andelib Mehmet Esad”, TDEA, I, 138; A. Doğan, “Faik Esad”, DBİA, III, 255, Ahmet Rasim, (2016). Muharrir, Şair, Edib. (hzl. Ali İhsan Kolcu). Erzurum: Salkımsöğüt, Bursalı Mehmed Tahir (1972). Osmanlı Müellifleri. (hzl. Fikri Yavuz, İsmail Özen). (2). İstanbul: Meral, Karpuz, Hacı Ömer (1986). Hazine-i Fünûn Mecmuası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Özgül, M. Kayahan. (2000). Arayışlar Devri Türk Şiiri Antolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, Tuman, Mehmet Nâil (2001), Tuhfe-i Nâilî, Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri II, (hzl. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı), Ankara: Bizim Büro.