HAYATI
Roman yazarı ve çevirmen. 1921’de İstanbul’da dünyaya geldi. Ülser hastalığı nedeni ile 4 Ekim 1984’te yaşama veda etti ve Şişli Ermeni Mezarlığı aydınlar bölümünde toprağa verildi.
Zaven Biberyan Saint Joseph Lisesi’nden sonra İstanbul Yüksek Ticaret Mektebi’nde öğrenim gördü. Daha sonra İstanbul ve Beyrut’ta Ermeni dilinde yayımlanan gazetelerde çalıştı. 1941’de Yirmi Sınıf (Kura) asker toplanırken, o da askere alındı ve Nafıa hizmetine verildi. Meydan Larousse ansiklopedisinin redaksiyon kurulunda yer aldı. 1968’deki seçimlerden sonra Türkiye İşçi Partisi’nden İstanbul Belediye Meclis üyesi oldu. 1964’te yayınlamaya başladığı Nor Tar (Yeni Yüzyıl) adlı siyasi ve edebi dergi maddi sıkıntılar nedeniyle kapandı.
Zaven Biberyan, 1960’ta Marmara gazetesinde yayımladığı politik yazıları ile adından söz ettirdi. Ermenice kaleme aldığı “Üç Arkadaştık” 1945’te Samanak gazetesinde yayımlandı. Jamanak gazetesinde yayınlanan “Krisdoneutyan Vağhcanı” (Hıristiyanlığın Sonu) adlı yazı dizisi büyük gürültü kopardı, dizinin yayını durduruldu. 970’te Jamanak gazetesinde tefrika edilen, ölümünden birkaç hafta önce ise kitap olarak yayınlanan romanı Mırçünneru verçaluysı [Karıncaların Günbatımı] onun başyapıtı olarak kabul edildi. Bu kitap Türkçeye Babam Aşkale’ye Gitmedi (1998’de) çevrildi.
Türkçe kaleme aldığı tek roman olan “Yalnızlar” ile Ermenice yazdığı diğer öykü ve romanlarında Zaven Biberyan, gerçekçi bir yaklaşım ile birey ve toplum sorunlarını ele aldı. Fransızca ve Ermeniceden pek çok eseri Türk diline kazandırdı. Biberyan’ın diğer romanlarından Lıgırdadzı, (2000’de), Angudi siraharner ise Meteliksiz Âşıklar (2017’de) adı ile yayımlanmıştır.
ESERLERİ
ROMAN:
- Yalnızlar (1966)
- Babam Aşkale’ye Gitmedi (Ermeniceden çeviri, 1998).
ÇEVİRİ:
- İnsanlığı Nasıl Bir Gelecek Bekliyor (J. D. Bernal’den, 1966)
- Yeni Çin (J. Locquin’den 1966)
- Halk Demokrasileri (Pierre Paraf’dan, 1968)
- Balkan Harbi Tarihi (A. Andonyan’dan, 1975)
- Ana (M. Gorki’den, 1975)
- Köylüler (H. Balzac’tan, 1976),
- Sanayi Kralı (U. Sinclair’den, 1976)
- Ay Vadisi (J. London’dan, 1977)
- Tek Özgürlüğüm (J. London’dan, 1977)
KAYNAKÇA: Vitrindekiler / Babam Aşkale’ye Gitmedi (Cumhuriyet Kitap, 31.12.1998), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), TDOE – TDE Ansiklopedisi 2 (2002), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)