HAYATI
XIX. yüzyıl divan şairlerinden. 1781’de Erzincan’a bağlı Sarıgöl’de dünyaya geldi. 1848 senesinde Erzincan’da kolera salgınında vefat etti. Erzincan defterdarı Mecîd Efendi ve halifelerinden Fehmî Efendi tarafından yaptırılan ahşap türbeye defnedildi. Asıl adı Mehmed Vehbî’dir, şiirlerinde Hayyât Vehbî, Hayyât-ı Muhammed, Vehbî mahlaslarını kullandı. Şairin mesleği terzilik olduğundan Terzi Baba adı ile anıldı.
Özellikle Erzincan’da saygı ile anılan Terzi Baba, Nakşibendi tarikatı şeyhlerinden ve mahalli derviş şairlerindendir. Miftahü’l-Kenz adını verdiği eserinde Arap dilinde kudreti olmadığı “musannifleri taklit” ederek Türkçe manzum risale yazdığını dile getiriyor.
Terzi Baba’nın toplan seksen sayfadan oluşan kitabı edebi bakımdan önemli bir yapıt değildir. Dini, tasavvufi duyguları ve telakkileri basit bir şekilde yazmaktadır. Eser didaktiktir. Eski büyük dini-tasavvufi eserlerden alınmış olan ilhamla kaleme alınmıştır. Fakat halk arasında dini bir kutsiyet duygusu ile büyütülmüştür.
ESERLERİ
- Kenzü’l-Fütûh (Eser, Miftâhu’l-Kenz, Kenzü’l-Miftâh, Kenz-i Miftâh, Miftâhu’l-Kenzi Li’l-Ârif ve Hidâyet-nâme adlarıyla da bilinir)
ESER ÖRNEKLERİ
Kelâma besmeleyle bed‘ edelim
Musnanniflere biz taklîd edelim
Bi-hamdillâh şükür Allâh’a dâ’im
Verip ni‘metlerin hem kıldı kâ’im
Dahi olsun salât ile selâmı
Habîb’i üstüne olsun müdâmî
Dahi ashâbına ahbâbına hem
Kamu ensârına etbâ’ına hem
Olardır dîn-i islâm eden ihyâ
Oların şânlarıdır gâyet a’lâ
Olara her kim etse iktidâyı
Bulur elbette ol kul ihtidâyı
İlâhî cümlemize eyle tevfîk
Muhabbet edelim onlara tahkîk
Şefî‘ kıl onları sen ehl-i derde
Safâsından geleler cümle vecde
Ne söyler dinle ol Hayyât-ı Vehbî
Degildir işlerinin biri kesbî
Velî her âşıkın var bir beyânı
Ki vus’ı yetdigince söyler ânı
Kimi manzûm kimi mensûr buyurdı
Derûnî râzını halka duyurdı
Kimi söyler Arapça hem murâdın
Kimi Fâris kimi Türkçe kelâmın
Bunda iktidârım yok Arapça
Lisân-ı Türki’yle dedim acebçe
KAYNAKÇA: Er, Şaban (2014). Erzincanlı Terzi Baba Külliyâtı. İstanbul: Kutupyıldızı Yay. 141, 142, Koç, Mustafa, Eyüp Tanrıverdi (hzl.) (2006). Aşçı İbrahim Dede – Aşçı Dede’nin Hatıraları. İstanbul: Kitabevi Yay, Albayrak, Nurettin (2011). “Terzi Baba”. İslam Ansiklopedisi. C. 40. 521. İstanbul: TDV Yay, Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul.