HAYATI
Şair. 1617’de Bolu’nun Gice köyünde dünyaya geldi. 1683’te İstanbul’da hayatını kaybetti. Üsküdar Divitçiler’de bulunan tekkenin bahçesine gömüldü. Bolulu Hacı Ali Efendi’nin oğludur. Öğrenimini tamamladıktan sonra müderris olan Himmet Efendi, Ahmet Bayrami’ye bağlandı. İstanbul’a giderek Davutpaşa camisinde vaizlik yaptı. Bayrami tarikatının himmetiyye kolunu kurdu.
Himmet Efendi’nin aruz ve hece ölçüleri ile yazdığı şiirlerinde Yunus etkisi görülür. Özellikle heceyle yazdığı nefesleri, ilahileri yazmalara Yunus adına kaydedilecek kadar güzeldir:
“Bad-ı sabaya sorsunlar canan illeri kandedir
Bilenler haber versinler canan illeri kandedir”
*
Azığın var mıdır yola gitmeğe
Döşeğin hazır mı varıp yatmağa
Ejderler gibi dem çekip yutmaya
Yerler ağzın açtı haberin var mı”
ESERLERİ
Himmet Efendi’nin Divan’ı ve tarikat ilkelerinden bahseden Tarikatnamesi vardır; ancak bu yapıtların her ikisi de basılmamıştır.
ESER ÖRNEKLERİ
I
Alemlerin icadına oldu sebeb aşk-ı Huda
Mürşidlerin irşadına oldu sebeb aşk-ı Hüda
Cennatı gülzar etmeğe tamuyu pür-nar etmeğe
Alemleri var etmeğe oldu sebeb aşk-ı Hüda
Arşı yaratmağa Huda bais nedir bil salika
Bilmez o kim nadan ola oldu sebeb aşk-ı Huda
Ya’kub u Yusuf yadına Mecnun u Leyla adına
Aşıkların feryadına oldu sebeb aşk-ı Hüda
Himmeti’nin yandı özü kan ile pür oldu gözü
Mansur-veş söyler sözü oldu sebeb aşk-ı Huda
II
Aşık iver canını dildara kurban etmeğe
Andelib iver seher gülzara efgan etmeğe
Aşıkın bin canı olsa bezl eder ma’şukuna
Ar edersin zahida bir canı kurban etmeğe
Can ü başa kalmayanlar yarımız hem-rahımız
Çün sala oldu bugün uşşaka cevlan etmeğe
Gam yemem Himmet demidir arif ol meydana gir
Bir bahane ister ol uşşaka ihsan etmeğe
III
Gönül kuşu eski yuvandan uçtu
Giden gelsin bizimle dost iline
Katarlar bağlandı kafile göçtü
Giden gelsin bizimle dost iline
Aşk eseri olan karar bağlamaz
Yüreğinde derd olmayan ağlamaz
Bizi bu yerlerde kimse eğlemez
Giden gelsin bizimle aşk iline
Bir garibim adım sanım anılmaz
Yüreğimde yaram vardır onulmaz
Aşk deryası cuş eyledi yenilmez
Giden gelsin bizimle aşk iline
Leyl ü nehar akar çeşmimin yaşı
Dost yoluna koyup can ile başı
Aşk ile geçelim dağ ile taşı
Giden gelsin bizimle aşk iline
Derviş Himmet aydur onu bilenler
Medhin okur anda varıp gelenler
Delilimiz oldu pirler erenler
Giden gelsin bizimle aşk iline
IV
İlahi zulmet-i cürm ile durdum
Nedamet eyledim estağfirullah
Uyup şeytan-ı nefsime kul oldum
Nedamet eyledim estağfirullah
Eğer kılmaz isen ya Rabbi çare
Yüreğimde onulmaz işbu yâre
Kulun kapunu koyup kande vare
Nedamet eyledim estağfirullah
Benim isyanım payanı yoktur
Bilürem rahmetin deryası çoktur
Usata bab-ı gufranın açıktır
Nedamet eyledim estağfirullah
Günehden her ne kim ya Rabbi kaldı
Peşiman oluben cürmüni bildi
Diyerek Hikmeti kapuna geldi
Nedamet eyledim estağfirullah
KAYNAKÇA: Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 721-722