HAYATI
XVIII. yüzyıl halk ozanlarından. Tokat’ın Zile ilçesinde dünyaya geldi. 1813’te Zile’de vefat etti ve burada toprağa verildi. Gençliğinde kahvecilik yaptığı kayıtlardan anlaşılmaktadır. Talibi, 1778’de ölen ve dini-tasavvufi eserler veren Turhal Şeyhi Mustafa Efendi’nin halifelerinden biridir. Elimizde, daha çok gençliğinde yazdığı lirik şiirleri mevcuttur. Şairin dini şiirlerinden çok azı elimize geçmiştir.
ESER ÖRNEKLERİ
NASİHAT DESTANI
Gayreti iymandan sayan âkıller
Mânidedir konar göçer demişler (?)
Bir kararda durmaz deyen kâmiller
Çarmıhlı değildir döner demişler
İlim öğren işin âlime danış
Haldaşını bul da halince yarış
Avare yatma da tek boşa çalış
Yine akmazsa da damlar demişler
Bilir Rabbisini kendüyi bilen
Boş yere çalışır efvaha yelen
Çay sıra gidip de iz sıra gelen
Key atta [*] danayı güder demişler
Bilmez Rabbisini nefsin bilir de
Gümüş boru çalar kıpti olur da
Yurdundan usanan bir dem gelir de
Dağdaki bağdakin kovar demişler
Ara bul kalmasın boynunda deyin
Nerden soyundunsa oradan giyin
Kelleden umulan dalaz bir beyin
Gönül umduğuna küser demişler
Aksine dönmede dâim revişler
Hakkı terkeyleyip çekme teşvişler
Kurt da ulusundan gördüğün işler
Keçinin çıktığı yere oğlağı çıkar demişler (?)
Mâyesiz âdeme kâr etmez sözler
Yalpak da kaypağın kardağın düzler
Hezenin görmez de il çöpün gözler
Keçi de koyuna güler demişler
Varsan bir zâlimin eteğin tutsan
Yine aldanırsın oynasan ütsen
Darıdan baklav’ olmaz bin yağ harcetsen
Şab(ı) kaynatsan olmaz şeker demişler
Eğer düşünürsen gümrahın kastın
Dâima şer işe uzatır destin
Söyletme kötüyü, topraktan üstün
Kurdama elbette kokar demişler
Sirkatin kapısı pirsizlik ile [*]
Temenna ederek arsızlık ile
Bazı âdem vardır hırsızlık ile
Senden alır sana satar demişler
Üstada mürüvvet, şâkirde tâat
Mârifet yolunda, verdim nihayet
İki kerre olmaz sağıra kamet
Söyledikce sohbet uzar demişler
Tâlibi Hak deyen geride kalmaz
Gavvas olmıyanlar deryaya dalmaz
Ana dürr-ü meknûn okusan bilmez
Alana bir çift söz yeter demişler
KAYNAKÇA: Yurt Ansiklopedisi (1982-1983-1984). C. 10. İstanbul: Anadolu Yay, “Tâlibî” (1998). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi . C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 214, Dilçin, Dehri (1945). Edebiyatımızda Atasözleri. İstanbul: Klişecilik ve Matbaacılık.