HAYATI
Roman ve oyun yazarı. 1906 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 29 Mart 1966’da İstanbul’da yaşama veda etti ve İstanbul’da toprağa verildi. Nişantaşı İttihat ve Terakki Mektebi’nde (1919), Gazi Osmanpaşa Ortaokulu’nda (1919) ve Kabataş Lisesi’nde (1922) okudu. Mühendis Mektebi ve Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nü bitirdi (1929). Bir süre mimar olarak Adana Belediyesi’nde çalıştı; ardından Maarif Vekâleti başmimarı oldu (1932). Daha sonra serbest mimar ve müteahhit olarak çalıştı. İstanbul Edebiyat ve Fen fakülteleri, AÜ Hukuk Fakültesi, Etibank, Uçak Fabrikası, Malatya Tütün Fabrikası gibi binaların mimarlığını yaptı. On yıl süreyle Beşiktaş Kulübü başkanlığında bulundu (1940-50). İstanbul’da kurduğu Arena Tiyatrosu’nda kendi oyunlarını sahneledi. Öğrencilik yıllarında gazete ve dergilerde çizim çalışmalarını yayımladı.
Abdullah Ziya Kozanoğlu’nun “Şairle Ekmekçi” başlıklı ilk yazısı 1920’de yazar henüz on dört yaşındayken Bizim Mecmua dergisinde yayımlandı. Sonraki yıllarda Kozanoğlu, roman ve oyunlarının konularını Türk tarihindeki ünlü olaylardan ve kahramanların hayatlarından alarak oluşturdu, eserleriyle Türk edebiyatının tarihi roman türünün en ünlü temsilcilerinden biri oldu. Özellikle ortaöğrenim gençliği tarafından büyük rağbet gören romanları birçok kez basıldı; Kızıltuğ (yön. A. Arakon, 1952), Cengiz Han’ın Hazineleri (yön. A. Yılmaz, 1962; “Karaoğlan Geliyor” adıyla, yön. M. Aslan, 1972), Kolsuz Kahraman (yön. N. Saydam, 1966), Gültekin (yön. M. Aslan, 1968) filme alındı.
ESERLERİ
Roman:
- Kızıl Tuğ, İst.: Şirket-i Mürettibiye Mtb., 1927
- Türk Korsanları, 1926
- Seydi Ali Reis, 1927
- Seyyid Battal, İst.: Türk Neşriyat Yurdu, 1929
- Boğaç Han, 1929
- Kanlıoğlu Kanturalı, 1929
- Boz Aygırlı, 1929
- Kara Çoban, 1929
- Küçük Korsan, 1930
- Kolsuz Kahraman, 1930
- Savcı Bey, 1931
- Sarı Benizli Adam, 1932
- Malkoçoğlu, 1933
- Patronalılar, 1934
- Kurtlar, 1935
- Küçük Kahraman, 1935
- Küçük Uçman, (T. Demiray’la) 1936
- Gültekin, Orhun Barkı Kahramanı, İst.: Muallim Ahmet Halit, 1935
- Battal Gazi Destanı, 1937
- Kuduzlar Kraliçesi, (T. Demiray’la) 1938
- Kuş Adamın Maceraları, (T. Demiray’la) 1938
- Sencivanoğlu, 1938
- Atlı Han, İst.: Türkiye, 1942
- Lale Devrinde Patronalılar Saltanatı, 1943
- Avrupa’da Türk Akıncıları: Malkoçoğlu, İst.: Türkiye, 1943
- Bizansta Türk Şehzadeleri: Savcı Bey, İst.: Türkiye, [1944]
- Kolsuz Kahraman, 1945
- Fatih Feneri, 1949
- Karakoldaki Ayna, 1950
- Dağlar Delisi, 1951
- Sencivanoğlu: Afrika’da Türk Korsanları, İst.: Türkiye, 1957
- Hilâl ve Salip, 1958 (sonraki bas. Hilal ve Haç); Alagaya’nın Ölümü, 1962
- Altın Saçlı Kız, İst.: Atlas, 1962
- Cengiz Han’ın Hazineleri, İst.: Atlas, 1962
- Hülagû’nun Gözdesi, İst.: Atlas, 1962
- Kız Kulesi Kahramanı, İst.: Atlas, 1962
- Tibet Canavarı, İst.: Atlas, [1962?]
- Kızıl Kadırga, 1962
- Ağahan’ın Yüzüğü, 1963
- Altın Hançer, 1963
- Bozkurt’un İntikamı, İst.: Atlas, 1963
- Arena Kraliçesi, İst.: Atlas, 1964
- Sarı Benizli Adam, 1964
- Kubilay Han’ın Gelini, İst.: Atlas, 1966.
Oyun:
- Kozanoğlu, 1928
- Tavşan Başı, İst.: Türkiye, 1944
- Tokat, İst.: Türkiye, [1948?]
- Sezar ve Kleopatra, 1948
KAYNAKÇA: “Kozanoğlu, Abdullah Ziya”, TDEA, V, 408; Necatigil, İsimler, 207; Yeni Yayınlar (Mart
1967); Özgüç, I, 78, 192, 300, 348, 472.