HAYATI
XVIII. yüzyıl divan şairlerinden. İstanbul’da dünyaya geldiği bilinen Zekai’nin doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. 1812’de İstanbul’da vefat etmiş Ümmi Sinan Tekkesi’ne gömülmüştür. Asıl adı Mustafa. Üsküdar muhafızı İbrahim Paşa’nın oğludur. Öğrenimini tamamladıktan sonra bir süre Divan Kalemi’ne devam ettiyse de, babasının vefat etmesi üzerine Şabani şeyhlerinden Simavlı Hasan Efendi’ye bağlandı ve ondan hilafet aldı. 1805’te Şehremini’deki Ümmi Sinan Tekkesi şeyhliğine getirildi.
Şeyh Nasuhi’nin Risaletü’l-Velediye adlı yapıtını şerh eden Zekai’nin, şiirlerinde belirgin bir biçimde Vahdet-i Vücut düşüncesi görülür. Şairin normal, sade bir dili vardır; fakat yüksek şiir ürperişlerinden, artistik ve ritmik ifadeden mahrumdur. Hem tekke, hem de divan tarzından şiirler yazan Zekai, devrinin orta derecenin üzerine çıkamayan şairlerinden biridir.
ESERLERİ
- Divan
ESER ÖRNEKLERİ
İLAHİ
Aşkınla yandır
Sultanım Allah
Şevkinle döndür
Sultanım Allah
Sensin ilahım
Püşt ü penahım
Affet günahım
Sultanım Allah
Nefsimi bildir
Aslımı buldur
Ölmeden öldür
Sultanım Allah
Al beni benden
Kayd-ı bedenden
Ayırma senden
Sultanım Allah
Diz cezb oluna
Vuslat yoluna
Lahut iline
Sultanım Allah
Varlık senin hep
Yok gayrı matlab
Lutf eyle Yarab
Sultanım Allah
Eyler Zekai
Hamd ü senayi
Da’im du’ayı
Sultanım Allah
GAZEL
Hâk-i pây-i Mustafâ’ya yüz süren mesrûr olur
Her ne denlü mücrim ise âkıbet mağfûr olur
Mest-i câm-ı aşk olup düş râh-ı uşşâka hemân
Bu harâbât-ı muhabbetde düşen ma’mûr olur
Şevkıla hark-ı hicâb ide aceb mi âşıkân
Sînesin çâk itse mecnûn-ı Hudâ ma’zûr olur
Kevkeb-i izz ü saâdet pertevidir adl ü dâd
Dâ’imâ sultân-ı âdil gâlib ü mansûr olur
Âşıkın bağrı yanup âh-ı sehergâh itmede
Kalbe kim nâr-ı muhabbet irişe mahrûr olur
Mu’cizât-ı Hazret-i şâh-ı Rusül ider zuhûr
Avn-i Bârî irişüp a’dâ-yı dîn makhûr olur
Hû ile vakt-i seherde seyr-i lâhût idegöِr
Zâkir-i Hakkın Zekâyî bâtını pür-nûr olur
KAYNAKÇA: Bilgin, Azmi (2009). “Mustafa Zekâyî Efendi’nin Hayatı, Edebi Kişiliği, Na’tları ve Oruç Baba’yla İlgisi”, Üsküdar Sempozyumu IV Bildiriler. İstanbul. 577, Özen, İsmail (hzl.) (1975). Mehmed Tahir Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Meral Yayınevi.
