HAYATI
XIX. Yüzyıl divan şairi. 1853 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 1890’da Singapur’da hayatını kaybetti. Kayseri mutasarrıfı Darbazzade Veys Paşa’nın oğludur. Babasının görevi nedeni ile çocukluğu doğu illerinde geçti. Özel hocalardan Arapça ve Farsça dillerini öğrendi. Hoca Şakir Efendi’nin üçüncü ilmiye taburunda yer alarak Sırp Savaşı’na katıldı. Daha sonra bir süre İstanbul’da memur olarak çalıştı. II. Abdülmahid zamanında Osman Paşa kumandasında Japonya’ya gönderilen ve 18 Eylül 1890 günü dönüş yolunda iken batan Ertuğrul gemisinde seyir ve sefer defterini tutma işini üzerine almış, fakat Singapur’da hastalanarak karaya çıkmak zorunda kalmış, Singapur’da bir hastanede yaşama veda etmiştir. Bazı kaynaklara göre Ali Ruhi’nin Ertuğrul gemisinde olduğu ve geminin batması sonunu yaşamını kaybeden isimlerden biri olduğu da söylenmektedir.
Tanzimat dönemi edebiyatındaki yenileşmelere uzak kalan şairin, tevhid, kaside, kıta ve tarih gibi manzumelerinden başka, otuz dört gazelini de içine alan Lemeat (Pırıltılar) adlı yapıtı basılmış tek kitabıdır. Muallim Naci ve Yenişehirli Avni etkilerinin görüldüğü bu yapıtında Ali Ruhi, “tezkiretü’ş – Şuara” hazırlığı da yapmıştır. Hatta bunun için Tercüman-ı Hakikat gazetesine ilan vererek şair ve edebiyatçılardan biyografiler toplamış, ancak içkiye olan düşkünlüğü ve dağının bir yaşam sürmesi nedeni ile bu girişim yarım kalmıştır. Ali Ruhi’nin acılı hayatı Behçet Necatigil’in 1974 yılında kaleme aldığı “Ertuğrul Faciası” adlı radyo oyununu da konu olmuştur.
“Şairdi, içinizdeki yangını söndürmeye
Uzak deniz gemilerinden birine
Kâtip girmişti.Kayıp, tuttuğu seyir defterleri
Bir Singapur hastanesinde
Öldüğü söylenir.Ölüm kaydı
Nereye gitti
Hep merak etmişimdir.
(Behçet Necatigil, Şiirler, Yapı Kredi Yayınları, 2002, sayfa: 400)
ESERLERİ
ŞİİR:
- Lemeat, İstanbul, Mihran Matbaası, 1885’te
KAYNAKÇA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999’da), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999’da), TBE Ansiklopedisi (2001’de), İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. IV, 2002’de), Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellieri II (1972’de), Ahmet Kabaklı / Türk Edebiyatı (1966’da), , İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)