HAYATI
Eleştirmen. 1920 yılında İstanbul, Bebek’te dünyaya geldi. 6 Temmuz 1971’de İstanbul’da kanser nedeni ile yaşama veda etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Halime Samia Hanım ile Hasan Ferit Onger’in oğludur.
Beşiktaş’taki Şark İdadisi’nde başladığı ilköğrenimini Nişantaşı 15. İlkokulu’nda tamamlayan Fahir Onger, 1938’de Işık Lisesi’ni bitirdi. Daha sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü ile Yüksek Ticaret ve iktisat Okulu’nda öğrenim gördü. Banka memurluğu yaptı, ilaç şirketlerinde çalıştı. Meydan-Larousse Ansiklopedisi’nde redaktörlük yaptı. 1965’te Fahir Onger Yayınevi’ni kurdu ve ölümüne kadar yayınevinin yöneticilik görevini üstlendi.
Fahir Onger’in ilk öyküsü 1940’ta Sokak dergisinde yayımlandı. Sonraki yıllarda düzyazı, şiir ve öyküleri Servetifünun-Uyanış, Yaratış, Sanat ve Edebiyat, Edebiyat Dünyası, Yenilikler, Varlık, Fikirler, Genç Nesil, Beraber, Yenilik ve Kaynak gibi pek çok dergide yer aldı. Yazılarına bir süre ara veren Fahir Onger, 1965’te Eylem dergisi için Rıfat Ilgaz ve Sait Faik üzerine; 1970’te Türk Dili dergisi için Behçet Necatigil üzerine geniş inceleme yazıları kaleme aldı.
Onger, 1946 yılında “Bugünkü Şiirimiz” adlı bir antoloji yayımladı. Bu antolojide 1940 kuşağı edebiyatçılarının eğilimlerini yapıtları ile ele alarak ortaya çıkardı. Fahir Onger, “genç şairler arasında müşterek” anlayış, “insan, cemiyet ve hareket mefhumlarının” bileşiminden doğan bir dünya görüşüne dayandığını dile getirdi. Nazım Hikmet Ercümend Behzad sonrası şiirin değişik yönelişlerinin ayırt edici özelliklerini göstererek, eğilimleri düşünsel yönden değerlendirmeye çalıştı. Fahir Onger, kaleme aldığı eleştiri yazıları ile yeni edebiyat hareketinin ilk önemli yapıtlarından bazılarını değerlendirmeye çalıştı ve Ahmet Oktay’ın da dile getirdiği gibi, eleştirel okumanın olumlu örneklerini verdi.
ESERLERİ
- Romanımıza Dair” (Yaratış, 23 Mayıs 1945)
- Sait Faik’e Dair (Yaratış, 1 Mart 1946)
- “Hikâyecilik ve Türk Hikâyeciliği Üzerine Notlar” (Edebiyat Dünyası, 15 Ocak 1948, 15 Ocak-Şubat 1948, 15 Haziran 1948)
- Bugünkü Şiirimiz, (derleme, 1946)
KAYNAKÇA: TDE Ansiklopedisi (c. 7, 1976-98), Atilla Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (1982), Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (c.2, 2001), Naci Çelik, Yeni Dergi (Nisan 1970), Yeni Edebiyat, (Ağustos 1971); Konur Ertop, Eray Canberk’in yazıları, Asım Bezirci’nin Fahir Onger Bibliyografyası’ndan oluşan özel bölüm, Gelecek (Eylül 1971); Sanat ve Toplum, özel bölüm (Temmuz- Ağustos 1978); Oktay Akbal, Gösteri (Temmuz 1985), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)
