HAYATI
Yazar. 1897 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 8 Nisan 1985’te İstanbul’da yaşama veda etti. Harbiye Nezareti Müsteşarlığı başkâtiplerinden Nedim Bey’in oğlu. Galatasaray Sultanisi’ni bitirdikten (1916) sonra öğrenim için Berlin’e gitti. 1921’de iktisat doktoru oldu. Yurda dönüşünden sonra Aydınlık dergisinin çevresinde oluşan sol hareket içinde yer aldı; 1927’de tutuklanarak Türkiye Komünist Partisi yöneticisi olmakla suçlandı, yargılanması sonucu 4 ay hapse mahkûm oldu. Ticaret Bakanlığı’na bağlı Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti merkez müdürlüğü (1929-33) görevinde bulundu. Devletçiliği savunan ve bir ideoloji oluşturmak amacıyla oluşturulan Kadro Hareketi’nin yayın organı olan Kadro dergisini (1932-35, 36 sayı) Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Asaf Belge ve İsmail Husrev Tökin ile birlikte çıkardı. Matbuat umum müdürlüğü (1933-37), Turizm müdürlüğü ve Ankara Radyosu müdürlüğü (1938-44) görevlerinde bulundu. Daha sonra Yapı Kredi Bankası ve Akbank’ın kültür-sanat işleri danışmanlıklarını yaptı.
Yurdunu Tanı, Yurdunu Sev, Hep Bu Topraktan, Aile, Doğan Kardeş, Türkiyemiz, Sanat Dünyamız, La Turquie Kémaliste gibi dergiler çıkaran Tör kültür ve sanat etkinliklerinde, derneklerde aktif görevler aldı. Bu çerçevede “Türk Halk Oyunları Bayramı”nın tesisine çalıştı. 1939 New York Dünya Sergisi’nde Türk seksiyonunu düzenledi; müzik, resim ve fotoğraf yarışmaları; afiş ve pul yarışmaları; çocuk gösterileri ve yarışmaları; Yunus Emre Semineri’nin, Yerli Malı Haftaları’nın düzenlenmesi gibi çalışmalara öncülük etti. Makale ve fıkra türü yazılarını Cumhuriyet, Akşam, Ulus, Vatan, Milliyet gibi gazetelerde ve çeşitli dergilerde yayımladı. İlk oyunlarında psikolojik bunalımlara yer veren yazar, daha sonraları toplumsal sorunlara ağırlık vermiştir.
ESERLERİ
Oyun:
- Kör, İst.: Ahmet İhsan B., [1935]
- Üç Kişi Arasında, İst.: Ülkü B., [1937]
- Değişen Adam, Ank.: Halkevleri, 1941
- İmralı’nın İnsanları, İst.: Zermabat B., [1942]
- Sahte Kahramanlar, İst.: Koza, 1977
- “İşsizler” (1924)
- “Fevkalasriler” (1928)
- “Hayvan Fikri Yedi” (1935’te Varlık’ta tefrika)
- “Köksüzler” (1937’de Varlık’ta tefrika)
- “Sanatkâr Aşkı” (1945)
- “Hep ve Hiç” (1951)
- “Siyah-Beyaz” (1952)
- “Aşağıdan Yukarı” adlı oyunları kitaplaşmadı.
Roman:
- Resim Öğretmeni, İst.: Kâğıt ve Basım İşleri A.Ş., 1943.
Anı:
- Yıllar Böyle Geçti, İst.: Milliyet, 1976
Diğer:
- Nasıldı, Nasıl Oldu, İst.: Devlet Mtb., 1933
- 29 Birinciteşrin, Ank.: Köyhocası Mtb., 1933
- Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyetine, (Burhan Asaf ile) İst.: Devlet Mtb., 1933
- Dinimiz, İst.: Yedigün, 1940
- Birleşik Amerikanın İktisadî Oluşu, İst.: Türk İktisat Cemiyeti, 1941
- Kemalizmin Dramı, İst.: Erdini, 1980
- Atatürk Olmasaydı, İst.: YKY Bankası, 1981
KAYNAKÇA: S. İskit, Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları, Ank., 1944, s. 271-272; M. Tunçay, Türkiye’de Sol Akımlar (1908-1925), Ank., 1978, s. 294, 297, 312, 362; “Tör, Vedat Nedim”, TDEA, VIII, 374; Karaalioğlu, 812-813; M. R. İnan, “80 Yaşındaki Genç”, Milliyet, 10 Eylül 1977; Yaşar Nabi, “75. Yıldönümünde Vedat Nedim Tör”, Varlık, S. 781 (Ekim 1972).
