HAYATI
XIX. yüzyıl şairlerinden. 1760’da Bor’da dünyaya geldi. 1849’da Bor’da yaşama veda etti. Asıl adı Ahmet’tir. Babası Maraşlı şeyh İbrahim Efendi’dir. Önce babasını izleyerek Nakşibendi tarikatına girdi, daha sonra da kadiri oldu. Uzun yıllar Anadolu ve Rumeli’de dolaştı. Hicaz’a giderek on yedi yıl kaldı, dönüşünde Bor’daki zaviyesine çekildi.
Şiirlerinde tasavvufi aşkı inceleyen Kuddusi’nin divanı dışında Arapça ve Türkçe risaleleri de vardır. Yalın bir söyleyişe ve içtenliğe sahip olduğu görülür.
ESERLERİ
- Divan
- Nasâih-i Kuddûsî (Külliyat-ı Kuddûsî)
- Hazînetü’l-Esrâr ve Ganîmetü’l-Ebrâr
- Pendnâme-i Kuddûsî
- Mektupları
- İcâzetnâme-i Kuddûsî
- Vasiyetnâme-i Kuddûsî
ESER ÖRNEKLERİ
KUDDUSİ DİVANI’NDAN
ŞİİRLERİ
I
Ey rahmeti bol padişah
Cürmüm ile geldim sana
Ben eyledim hadsiz günah
Cürmüm ile geldim sana
Hadden tecavüz eyledim
Derya-yı zenbi boyladım
Ma’lum sana ben neyledim
Cürmüm ile geldim sana
Senden utanmadan heman
Ettim hata gizli ayan
Vurma yüzüme el-aman
Cürmüm ile geldim sana
Aslım çü bir katre meni
Halk eyledim andan beni
Aslım deni fer’im deni
Cürmüm ile geldim sana
Gerçi kese fısk u fücur
Ayb u zelel çok her kusur
Lakin senin adın gafur
Cürmüm ile geldim sana
Zenbim ile doldu cihan
Sana ayan zahir nihan
Ey lütfu bi-had müstean
Cürmüm ile geldim sana
Adın senin gaffar iken
Ayb örtücü settar iken
Kime gidem sen var iken
Cürmüm ile geldim sana
Hiç sana kulluk etmedim
Rah-ı rızana gitmedim
Hem buyruğun tutmadım
Cürmüm ile geldim sana
Bin kere biri e padişah
Etsem dahi böyle günah
“Lataknetü” yeter penah
Cürmüm ile geldim sana
İsyana Kuddusi şedid
Kullukta bir battal pelid
Der kesmesem senden ümid
Cürmüm ile geldim sana
II
Gönlümü yâre salasım geldi
Bahrına aşkın dalasım geldi
Ar u namusum şişesini hem
Uruben taşa çalasım geldi
Levha-i dilden masiva kibrin
Ab-ı aşk ile silesim geldi
Aşkın atına binüben bugün
Arayıp yâri bulasım geldi
Kalmadı sabra takatım asla
Şem’a pervane olasım geldi
Vasla uşşakı da’vet etmiş dost
Duyacak ana gülesim geldi
Görsün uşşakım yüzümü demiş
Pes sürurumdan ölesim geldi
İçime doldu nar-ı muhabbet
Cismimi biryan kılasım geldi
Edeli biat pir-i tarika
Kadrini aşkın bilesim geldi
Tir-i müjgana duruben karşı
Dertli bağrımı delesim geldi
Hem şerha bu yüreğimi
Aşk kılıcıyla delesim geldi
Der ki Kuddusi koyup ağyarı
Yar ile tenha kalasım geldi
KAYNAKÇA: “Kuddûsî Ahmed Efendi” (1982). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. V. İstanbul: Dergâh Yay. 429-430.