HAYATI
XIX. yüzyıl halk ozanlarından. 1832’de Zile’de doğdu. 1912’de, Yozgat’ta düğüne giderken Alaca’nın İsacalı köyünde yaşama veda etti ve oraya gömüldü. Şiirlerinin bazıları Çorum civarında tespit edildiği için önce Çorumlu olarak tanıtılmıştır. Asıl adı Çördüklüoğlu Ömer olan Ceyhunu, Ahmet Efendi adında bir adamın oğludur. Erzurumlu Emrah’ın çıraklarından olan Tokatlu Nuri’nin çırağıdır. Belirli bir işi olmadığı için çevre il ve ilçelerde dolaşmış, kahvehane ve düğünlerde çalıp söylemiştir. Bir ara Ankara ve İstanbul’a da gitmiş, Çırpıcı ve Veli Efendi çayırlarında, semai kahvelerinde saz çalıp türkü okumuştur.
Ceyhuni, on iki telli çöğürü ustaca çalmasıyla tanınırdı. Onun söyleyeceği geceler kahvehaneler tıka basa dolu olurdu. O, pek de sade sayılmayan diliyle Türk şiirinin her dalında başarılı örnekler vermiştir. Ancak adları tespit edilebildiğinden destanlarının ise pek azı günümüze ulaşabilmiştir.
Zaman zaman devrin ileri gelenleri taraşından himaye de edilen Ceyhuni, pek çok çırak yetiştirmiştir. Yetiştirdiği bu çıraklardan bazılarını ise yaptığı gezilerde yanında götürmüştü.
ESERLERİ
Ceyhuni’nin şiirlerinden pek çok günümüze kadar gelmiştir ve bu şiirlere birçok antolojide rastlanmaktadır.
ESER ÖRNEKLERİ
CEYHUNİ ŞİİRLERİ
I
Ey gönül, nedir bu sendeki darlık
Kendin bilmezliğin kabahat yeter
Biraz da halk ile eyle pazarlık
Ettiğin nefs ile ticaret yeter
Ne kazandın geleliden dünyaya
Ne hasıl eyledin elde sermaye
Bunca demdir uydun nefs ü havaye
Çektiğin meşakket nihayet yeter
Terk-i fena olup bekayı gözet
Evvel nefsin, sonra Mevla’yı gözet
Ceyhuni, tarik-i rızayı gözet
Tutarsan bu sözler nasihat yeter
II
Kürre-i sevdaya uğradı yolum
Bir ateş verdiler ocaklarından
Dedim, çekemem ben zaif kulum
Dedi, oku aşkın sabaklarından
Ledün ilmi derler, mahremi oldum
Katre-i vücudun gulzemi oldum
O tıfl-ı şirinin Meryem’i oldum
Geçtim o tenhaca sokaklarından
İkrar verip aldın anın behini
Çaldım o meydanın def ile neyini
Erenler kurmuşlar vahdet meyini
Bana da sundular çanaklarından
Sırrı-ı Enelhak diyecek kimdir?
Kanaat lokmasın yiyecek kimdir?
Melamet hırkasın giyecek kimdir?
Ceyhuni var Nuri çıraklarından
KAYNAKÇA: “Ceyhunî” (1990). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 10, Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ay Yıldız Matbaası.