HAYATI
Türk gazeteci, şair, uluslararası ödüllü mimar ve restoratör. 1910’da Muğla’ya bağlı Ula ilçesinde dünyaya geldi. 14 Ekim 2008’de Muğla, Akyaka’da yaşama veda etti. Cenazesi vasiyeti üzerine Akyaka Mezarlığı’nda toprağa verildi. Tam adı Nail Vahdeti Çakırhan olan Nail Çakırhan, şiirlerini Nail V. (Vahdeti) imzası ile kaleme aldı. Hafize Hanım ile tüccar ve çiftçi Ali Çakırhan’ın oğlu. Arkeolog Prof. Dr. Halet Çambel eşidir.
Ortaöğrenimini 1929’da Konya Lisesi’nde tamamlayan Nail Çakırhan, İstanbul Üniversitesi Tıp, Hukuk ve Edebiyat fakülteleri ile Moskova Doğu Halkları Üniversitesi’nde öğrenim gördü. 1932’de Nazım Hikmet ile birlikte tutuklanan Çakırhan, Onuncu Yıl Affı ile cezaevinden çıktıktan sonra SSCB’ye gitti. Yurda döndükten sonra gazetecilik yaptı ve muhasebeci olarak çalıştı. Bir süre Tan gazetesinde çalıştı, muhasebecilik yaptı. Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi’nin kurucu kadrosunda yer aldı. 1946’da kurucuları arasında yer aldığı Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi’nin kapatılması üzerine tutuklandı; 1950 affından yararlanarak serbest kaldı. Geleneksel Anadolu mimarisini yansıtan çok sayıda bina, otel, pansiyon, tatil beldesi, kültür merkezini kurdu. Akyaka’da (Muğla) evinin bulunduğu sokağa adı verildi.
Nail Çakırhan’ın Konya Lisesi’nde öğrenci iken kaleme aldığı ilk şiirleri 1928-29 yıllarında Kervan ve Halka Doğru dergilerinde yayımlandı. Çakırhan’ın sonraki yıllarda yazı ve şiirleri Resimli Ay, Resimli Hafta, Çınaraltı, Ses, Görüşler ve Yeni Edebiyat gibi pek çok dergide yer aldı. Nail Çakırhan’ın son şiiri ise 1945’te Gerçek dergisinde çıktı. R. N. İleri bundan sonrasını “50 yıllık bir boşluk, yazılı şiirden ahşap bina şiiriyetine geçiş” olarak değerlendiriyor. N. Duruel ise onu “içindeki şiiri gençlik yıllarında şair olarak, olgunluk döneminde ve ileri yaşlarda mimar olarak ortaya koyan ve hâlâ üretmekte olan bir yaratıcı, çok yönlü bir mücadele adamı” olarak tanımladı. Can Yücel ise Nail Çakırhan’ın mimarlığı için Yüksek mimardan geçilmeyen bu ülkede yüksek olmayan mimar bir tek Mimar Sinan var” diyordum. Bir ikincisi var yüksek olmayan bir mimar NAİL…” yorumunda bulundu.
Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı danışma kurulu, Tarih Vakfı kurucu üyesi olan Nail Çakırhan, Akyaka’daki evi ile1993’te Mimarlık Ödülünün sahibi oldu. Çakırhan, ayrıca 1997’de İstanbul Mimarlar Odası Onur Ödülüne layık görüldü.
ESERLERİ
Şiir:
- 1+1 = Bir (Nâzım Hikmet’le), 1930
- Daha Çok Onlar Yaşamalıydı, (bütün şiirleri) İst.: Scala, 1996
Deneme:
- Harbin Eşiğindeki Türkiye, Tan Gazetesi Yazıları, İst.: Tüstav, 2003
Anı – Mektup:
- Üç Hapishaneden Mektuplar Canım Halet’çiğim, İst.: Tüstav, 2008
- Anılar/Nail Çakırhan, (haz. Erden Akbulut), İst.: Tüstav, 2008
Diğer:
- Yapı Sanatında Yarım Yüz Yıl, İst.: Ege, 2006.
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013), BF (Temmuz 1999); Nail V., Daha Çok Onlar Yaşamalıydı., İst., 1996