HAYATI
Şair ve oyun yazarı. 1867’de İstanbul’da dünyaya geldi. 21 Mart 1942’de İstanbul’da yaşama veda etti. Feriköy Mezarlığı’nda toprağa verildi. Bazı yapıtlarını Gave-i Mazlum ve Gave-i Zalim imzaları ile kaleme aldı. Maliye muhasebecisi Ali Rıza Bey’in oğlu olan Hüseyin Suat Yalçın, gazetci-yazar Hüseyin Cahit Yalçın’ın ise ağabeyidir.
Ortaöğrenimini babası ile birlikte dolaştığı illerde tamamlayan Hüseyin Suat Yalçın, yüksek eğitimini Tıbbiye Mektebi’nde yaptı. Üç yıl kadar Midilli ve İstanbul’da hekim olarak çalıştıktan sonra iki yıl Paris’te çocuk hastalıkları üzerine uzmanlık stajı yaptı. Yurda döndükten sonra Şam’da Sıhhiye Müfettişliği ve Sıhhiye Meclisi üyeliği görevlerinde bulundu. Mütareke’den sonra Milli Mücadale’ye katılmak üzere Ankara’ya gitti ve hekim olarak Anadolu’nun çeşitli illerinde görev yaptı. Cumhuriyet’in ilanından sonra İstanbul’a dönen Hüseyin Suat Yalçın, Denizyolları tabibi olarak gemilerde çalıştı.
Şiir yazmaya Midilli’de hekim olarak çalıştığı yıllarda başlayan Hüseyin Suat Yalçın başlangıçta Cenap Şahabettin’in kardeşi Ali Nusret’in etkisiyle yazdığı eski tarz şiirleri, Şeyh Vasfi ayrıcalığıyla, Muallim Naci tarafından yönetilen Tercüman-ı Hakikat gazetesinin edebiyat sayfasında yayımlandı. Cenap Şahabettin’i tanıdıktan sonra yeni tarz ile kaleme aldığı şiirleri Mektep dergisinde yer aldı. İşlediği konular ve kuruluş yönlerinden Fikret-i Cenab etkisinde görülen ilk şiirleri Servet-i Fünun dergisinde de yer bulan Hüseyin Suat Yalçın, akımın başarılı şairlerinden biri olarak sayılmadı. Yalçın’ın bu dönemde aşk ve kadın konuları şiirleri ile ilgi gördü.
Hüseyin Suat Yalçın, 1908’de Meşrutiyet’in ilanından sonra başta Kalem dergisi olmak üzere çeşitli mizah dergilerinde “Gave-i Zalim” imzası ile mizahi şiirler ve yazılar yayımladı. Bir yandan da bazıları Darülbedayi’de sahnelenen tiyatro oyunları yazmaya, uyarlamaya ve çevirmeye başladı. Bunlar arasında Emile Fabre’den uyarladığı “Çürük Temel” adlı oyun Darülbedayi’nin 1916’da sahnelediği ilk oyun olarak tarihe geçti. Hüseyin Suat Yalçın edebiyat tarihinde daha çok şair olarak tanınmasına rağmen, bazıları oyun yazarlığını şairliğinden daha önemli buldular.
İlk dönem şiirlerinde aruz veznini kullanan Hüseyin Suat Yalçın Milli Edebiyat hareketine katıldıktan sonra hece vezni ile de şiirler kaleme aldı. TBMM tarafından açılan “İstiklal Marşı Müsabakası’na” katılan şairin hamasi şiirleri de bulunmaktadır. Yalçın, telif ve uyarlama yirmiden fazla yapıtı da bulunmaktadır.
Hüseyin Akyüz, Hüseyin Suat Yalçın hakkında şu değerlendirmeyi yapar: “Servet-i Fünûn şiirinin umumi hassasiyet ve tahayyül atmosferi içinde, bazan hayata dönmüş ve daha çok içine kapanıp marizleşmiş haf bir lirizmin akislerini taşıyan bu şiirlerini, sonraları Lâne-i Melâl (1910) adı altında topladı. Şairliğinin bu döneminde onu, Cenâb’ı yakından takip ederken görüyoruz. İfade özellikleri bakımından bazan Fikret’i hatırlatmakla beraber, hadiseleri değerlendiriş ve duygulanış şekli bakımından, daha çok Cenâb’ın te’siri altındadır. Bu te’sir, Leyl-i Şitâ manzümesinde olduğu gibi, bazan çok açık bir şekil alır. Bu şiirlerin temalarında Servet-i Fünûn şiirinin umumi temalarından ayrılanlara rastlanmaz.”
ESERLERİ
ŞİİR:
- Lâne-i Melal (Melal Yuvası, 1910)
- Gâve Destanı (mizah şiirleri, 1923)
OYUN:
- Kirli Çamaşırlar (uyarlama, 1911)
- Çürük Temel (Fransızcadan uyarlama, 1915, İstanbul Şehir Tiyatrosunda oyn., 1916)
- Çifteli Mektuplar (1920)
- Kayseri Gülleri (uyarlama, Münir Nigar ile, 1920)
- Ahirette Bir Gün (manzum, heceyle, 1926)
- Tayyare (1927).
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013), Hakkı Tarık Us / Elli yıl Mecmuası (tsz), Efzayiş Suad Yalçın / Hüseyin Suad Yalçın ve Şiirleri (1949), İsmail Parlatır / “Hüseyin Suad Yalçın” (Türk Ansiklopedisi, c.33, fas.269, s. 390), TDE Ansiklopedisi (c. 8, 1976-98), Kenan Akyüz / Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi (1985), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001)