HAYATI
Yazar ve şair. 18 Kasım 1943’te Niğde’de dünyaya geldi. 26 Mart 2011’de İstanbul’da yaşama veda etti. Bazı yapıtlarını Mehmet Selim, Dr. Hikmet Ferdâ, Güliz Arda, Ayşe Atlanç, Zahit Beğen, Mehmet Atılgan ve Mustafa Santafe imzaları ile kaleme aldı. Muzaffer Hanım ile astsubay ve tüccar Mehmet Feyzi Bayar’ın oğlu. Şair Atılgan Bayar’ın babasıdır.
İlk ve orta okulu İstanbul’da tamamlayan Zühtü Baytar, lise öğrenimini siyasal nedenlerle yarım bıraktı. Daha sonra Akvaryumculuk (1961), avcılık (1957-62), gazetecilik (1968-80) ve sahaflık yaptı (1980-82). Gençlik ve Oyun dergilerinde çalıştı. Bir süre Oturum dergisini ve Türk Solu gazetesinin sanat sayfasını yönetti. Yansıma dergisinin kurucuları arasında yer aldı (1971); Yeni Ortam (1972-74) ve Vatan (1974-76) gazetelerinin sanat sayfalarını hazırladı. TRT’de “Sanat ve Bilimkurgu” (1993); Yurt FM’de “Bilimkurgu Gezegeninden” ve “Yazarlar ve Kitaplar” (1994-95) programlarını hazırladı. 1973’te sıkıyönetim mahkemesince sorgulandı. 1980’lerin başında eski sikke ve antika ticareti yaptı. 1983’te Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Danışma Kurulu üyesi oldu. 1989’dan itibaren beş yıl süre ile İspanya’da yaşadı. Orada çeşitli radyo programlarına katıldı. 1992’de sahaf ve antikacı dükkânı açtı. Nâzım Hikmet Vakfı Danışma Kurulu üyeliğine seçildi ve özel arşivini vakfa açtı.
Zühtü Bayar’ın ilk yazısı (“Okuldışı İzcilik”) 1961’de Gençlik dergisinde çıktı. Politika ve sanat konularındaki yazılarını Varlık, Yelken, Yeni Gerçek, Soyut, Papirüs, Ant, May, Türk Solu, İnsancıl, Matbuat ve Nostromo dergilerinde yer aldı. Şükran Kurdakul, “İlk örneklerini Asım Bezirci’nin verdiği ‘nesnel eleştiri’ anlayışından hareket ederek, Marksçı kuramın edebiyat eleştirisinin edebiyatımıza uygun yorumunu yapma çabasını gösterdiği”ni dile getirdi. Son yıllarda bilimkurgu türündeki öykü ve romanlarıyla dikkat çekti.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası ve TYS üyesi olan Zühtü Bayar, Toplumcu Atatürkçülük” yazısıyla 1973’te Barış Gazetesi Çağdaş Atatürkçülük Ödülünün sahibi oldu. Bayar ayrıca “Güneşe Köprü” ile 1988’de İstanbul Belediyesi Gülhane Sanat Festivali Öykü Ödülüne layık görüldü.
ESERLERİ
İnceleme:
- Eğitim Sorunlarımız, İst.: Ersa Mtb., 1964
- Nâzım Hikmet Üzerine, İst.: Habora, 1967
- Nâzım Hikmet’in Oyun Yazarlığı, İst.: Gerçek Sanat, 1995
- Bilimkurgu ve Gerçeklik, İst.: Broy, 2001.
Şiir:
- Zaman Aynası, İst.: Derinlik, 1980
Roman:
- Filler Mezarlığı, İst.: Stüdyo İmge, 1991
- Sahte Uygarlık, İst.: İnkılap, 1999
Öykü:
- Geyşa Android Şirketi, İst.: İnkılap, 1999
Derleme:
- Yazdık Nâzım Nâzım Diye, (Günel Altıntaş’la) İst.: Soyut, 1974
- Yazıları, İst.: Koza, 1976.
Çeviri:
- Düşünceler ve Pırıltılar (Dharma), 1994
- Kıyametten Sonrası (öykü antolojisi), 1999
KAYNAKÇA: BF (1 Ekim 1999); Necatigil, İsimler, 75; Kurdakul, Sözlük, 120; Karaalioğlu, 98