HAYATI
XIX. yüzyıl divan şairlerinden ve yazarlarından. 1816’da İstanbul’da dünyaya geldi. 1861’de İstanbul’da yaşama veda etti. Tam adı Mustafa Zarif Paşa’dır ve Koskalı Nazîf Efendi’nin oğludur. Kalemden yetişen Zarif Paşa, hassa alayı kâtibi oldu. Sonraki yıllarda askerlik mesleğine geçen şair, sırası ile mülazımlık ve yüzbaşı vekilliği yaptı. Askerlik mesleğinin pek çok rütbesinde görev yaptıktan sonra vazifesinden azledildi ve tekrar Dâr-ı Şûrâ’ya memur edildi. 1857’de Dâru’ş-Şûrâ-yı Askerî reisliğine getirildi. 1859-1860 yılları arasında Meclis-i Vâlâ azası oldu. 1860 yılında bu vazifeden ayrıldı.
Tanzimat devri devlet adamlarından olan Zarif Paşa’nın, çok sade ve doğal bir konuşma dili ile kaleme alınan bir hatıratı vardır. Bu eser, o zamanlarda normal ve canlı Türk neslinin yaşamakta olduğunu gösteren belgelerden biri olma niteliği taşır. Zarif Paşa, Akif Paşa’dan sonra ve ondan daha sade, Ziya Paşa’dan daha önce ve daha basit olarak değerlendirilebilir.
ESERLERİ
- Hatırat (Zarîf Paşa’nın Hatıratı adıyla Prof. Dr. Enver Ziya Karal tarafından yayımlanmıştır)
KAYNAKÇA: Karal, Enver Ziya (1940). “Zarif Paşa’nın Hatıratı”. Türk Tarih Kurumu Belleten. IV(16): 473, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). “Zarif Mustafa Paşa”. C. VIII. İstanbul: Dergah Yay. 643-644, Alsırt, T. (2007). “Zarif Mustafa Paşa”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VIII. Ankara: AKM Yay. 707, V. M. Kocatürk, Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, Başlangıcından Bugüne Kadar Türk Edebiyatını Tarihi, Tahlili ve Tenkidi, s:594
