HAYATI
XVI. Yüzyılın, bir tür Osmanlı tarihi demek olan, “Şehname” yazarlarından biridir. 1569’da Urumiye / Azerbaycan’da dünyaya geldi. 1601’de İstanbul’da yaşama veda etti. Urmiyeli olduğu için Urmevi sanı ile tanınır. Seyyid Lokman, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Azerbaycan’a yapılan seferler sonucu Osmanlı sarayına getirilen sanatçılardan biridir. Enderun’da öğretmenliğe, 1569’da Eflatun Çelebi’nin vefat etmesi üzerine de Hazini, Esiri mahlası ile şehnameciliğe atandı. III. Mehmet döneminde padişaha yeni bir yapıt sunamayınca da 1596’da görevden alındı. Seyyid Lokman, sonraki yıllarda, vefatına kadar, kendisinden sonra şehnameci olan Talikizade ile Hükmi Hasan Efendi’ye yardımcı oldu.
Seyyid Lokman, günümüze bir Osmanlı sultanları tarihi olan Hünername adı yapıtı ile kaldı. Arifi Fethullah’ın Şehnamesi ile Eflatun Çelebi’nin bitiremediği yapıtı olan Şehname’yi tamamlamak amacı ile Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan Seyyid Lokman dört cilt olarak tasarladığı yapıtının ilk iki cildini yazabildi. Her iki cildi, nakkaş Osman yönetiminde bir nakkaşlar topluluğunca minyatürlerce resimlendi. Seyyid Lokman’ın Hünermane adlı yapıtının dışında İcmal-i Ahval-i Âl-i Selçuk Ber-mücib-i Naldı Oğuzname-i Seyyid Lokman; Mücmilü’l Tümar; Kıyafetü’l İnsaniye Fi Şemaili’1 Osmaniye; Şehname-i Âl-i Osman; Selimnâme; Şahinşah-nâme adlı yapıtları da bulunmaktadır.
ESERLERİ
- Hünername
- İcmal-i Ahval-i Âl-i Selçuk Ber-mücib-i Naldı Oğuzname-i Seyyid Lokman
- Mücmilü’l Tümar
- Kıyafetü’l İnsaniye Fi Şemaili’1 Osmaniye; Şehname-i Âl-i Osman
- Selimnâme; Şahinşah-nâme.
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2017), Harun Güngör / Seyyid Lokman ve Oğuznamesi (Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, sayı: 44, İstanbul 1986, Ahmet Refik (1980). Âlimler ve Sanatkârlar. Ankara: KB Yay, Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. çev. Coşkun Üçok. Ankara: KB Yay.
