HAYATI
Folklor ve halk edebiyatı araştırmacısı, tarihçi, şair, gazeteci. 1 Ağustos 1922’de Kemerseki Yaylası/Diyarbakır’da dünyaya geldi. 23 Nisan 2003’te Ankara’da yaşama veda etti. Soyadı 1942’ye kadar KAVUT olduğundan yazılarına Şevket Kavut ya da A. Şevket Kavut diye imza atmıştır. Sonra mahkeme kararıyla değişiklik yaparak Beysanoğlu soyadını aldı. Bazı yapıtlarını Dr. S. Keleş, Şevket Mollaahmedoğlu, Dr. Doğu Cansın, Ş. Taşkın Vural takma adları ile kaleme aldı. Diyarbakırlı Molla Ahmed Efendi ile Esma Hanım’ın oğludur.
İlkokulu Diyarbakır’da İsmat Paşa İlkokulu’nda, ortaöğrenimini ise Diyarbakır Lisesi’nde tamamlayan Şevket Beysanoğlu, 1942’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Hâkimlik stajını Diyarbakır’da yaptı, askeri hâkim olarak askerlik görevini tamamladıktan sonra 1946’da Başkale hâkim yardımcılığına, 1948’de de Avanos Asliye Ceza hâkimliğine atandı. 1950 Eylülünde memurluktan ayrılarak Diyarbakır’da serbest avukat olarak çalışmaya başladı. 1968’de Ankara’ya yerleşti. 1978’de avukatlığı bıraktı ve kendisini araştırmalara, dernek ve vakıf çalışmalarına verdi.
Şevket Beysanoğlu, 1952-54 arasında Şark Postası, 1956-57 arasında da Diyarbakır gazetesinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. 1956 Eylülünde Kara-Amid dergisini çıkarmaya başladı (15 sayı). Kasım 1974’ten sonra uzun yıllar Ziya Gökalp Derneği’nin organı olan Ziya Gökalp dergisini çıkardı.
Diyarbekir gazetesinde yayımlanan “Hasret” başlıklı şiir ile yazı hayatına atılan Şevket Beysanoğlu, sonraki yıllarda da gazete ve dergilerde birçok şiiri yayımladı. İlk yazıları Diyarbakır Halkevi’nin yayın organı olan Karacadağ dergisinde çıkmış (1936), 10 yıl süreyle bu dergide yazı yazmaya devam etmiştir. 65 yıllık yayın hayatında pek çok gazete ve dergide şiirler, makaleler yayımlayan Beysanoğlu, Diyarbakır’ın tarihi, folkloru, halk edebiyatı ve ünlü kişileri konusunda değinmedik konu bırakmamıştır.
Diyarbakır ve Ankara’da Diyarbakır ve çevresiyle ilgili birçok dernek ve vakfın kuruluşunda, yönetiminde ve etkinliklerinde görev alan Şevket Beysanoğlu, Türkiye Ağaç İşleri Sanatkârları Federasyonu Diyarbakır Şubesince verilen “Diyarbakır’a Yaptığı Çeşitli Hizmetlerde Gösterilen Üstün Başarı Ödülünün sahibi oldu. Beysanoğlu ayrıca Folklor Araştırmaları Kurumu’nun “İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülüne layık görüldü. 1990’da kendisinde Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nın “Şükran Ödülü”; Dicle Üniversitesi Senatosu’nca verilen “Fahri Doktorluk” unvanı verildi.
ESERLERİ
Folklor, Halk Edebiyatı:
- Diyarbakır Folkloru, 2 c., Diyarbakır: Diyarbakır Halkevi, 1943, 1946
- Diyarbakır Ağzı, Ank.: Diyarbakır Halkevi, 1966
- İnançları, Gelenek ve Görenekleri ile Yezidîler, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1988
- İncili Çavuş’un Kimliği ve Seçme Fıkraları, Ank., 1990
- Diyarbakır Folklorunda Halk Hekimliği, (Mebrure Değer ile) Ank.: Diyarbakır Tanıtma, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 1992
- Kültürümüzde Diyarbakır, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1992
- Diyarbakır Folklorunda Gelenekler, Görenekler, Âdet ve İnanmalar, Ank.: Folklor Araştırmaları Kurumu, 1995
- Diyarbakır Musiki Folkloru, (S. Turhan ve K. Dökmetaş ile) Ank.: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, 1996
Ziya Gökalp:
- Ziya Gökalp’ın İlk Yazı Hayatı, İst.: Diyarbakırı Tanıtma Derneği, 1956
- Doğumunun 80.Yıldönümü Dolayısıyla Ziya Gökalp ve Ziya Gökalp Müzesi, Ziya Gökalp İçin Yazılarlar ve Söylenenler, 4 c., Ank., Ziya Gökalp Derneği, 1964, 1974, 1978, 1984
- Anıtı Dikilecek Adam: Ziya Gökalp, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1977
- Ziya Gökalp Külliyatı Üzerinde Bir Hesaplaşmanın Hikâyesi, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1988
- Ziya Gökalp Sosyolojisinde Dil, Kültür ve Uygarlık Kavramları, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1997
Ziya Gökalp Külliyatı’ndan Hazırladıkları:
- Harsve Medeniyet, Ank., 1964; Milli Terbiye ve Maarif Meselesi, Ank., 1964
- Çınaraltı Konuşmaları, Ank., 1964; Makaleler I (Diyarbekir, Peyman, Volkan Gazetelerindeki Yazılar), İst.: Kültür Bakanlığı, 1976
- Şaki İbrahim Destanı ve Bir Kitapta Toplanmamış Şiirler, İst.: Kültür Bakanlığı, 1976
- Makaleler IX, İst.: Kültür Bakanlığı, 1980
- Tamamlanmamış Eserler, c. 1, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1985
- Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, İst.: Sosyal, 1992
Şehir:
- Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları, 3 c., Ank.: Diyarbakır Tanıtma, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 1957, 1959, 1978
- Diyarbakır Coğrafyası, Ank.: Diyarbakır Tanıtma Derneği, 1962
- Bütün Cepheleriyle Diyarbakır, İst.: Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, 1963
- Kısaltılmış Diyarbakır Tarihi ve Âbideleri, Ank.: Diyarbakır Tanıtma Derneği, 1963
- Diyarbakır İl Yıllığı 1967, Ank.: Diyarbakır Valiliği, 1967
- Basın ve Yayın Dünyamızda Diyarbakır, Ank., 1970
- Cumhuriyetin 50. Yılında Diyarbakır. 1973 İl Yıllığı, Ank.: Diyarbakır Valiliği, 1973
- Diyarbakır’ım, 2 c., Ank., 1982, 1986
- Diyarbakır’da Gömülü Meşhur Adamlar, Ank., 1985
- Anıtları ve Kitabeleriyle Diyarbakır Tarihi, 2 c., Ank.: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, 1987, 1990
- Diyarbakır Bibliyografyası, 1. c., Ank.: Diyarbakır, Tanıtma, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 1998
- Diyarbakır: Müze Şehir, (M. Sabri Koz ve Emin Nedret İşli ile) İst.: YKY, 1999
Monografi:
- Cahit Sıtkı Tarancı; Hayatı, Sanatı, Seçme Şiirleri, Hikâye ve Diğer Yazıları, Ank.: Diyarbakır Tanıtma ve Turizm Derneği, 1969
- Kadın Şairlerimizden Sırrî ve Divançesi, Ank.: Diyarbakır Halkevi, 1969
- Doğumunun 100. Yılında Süleyman Nazif: Hayatı, Eserleri, Eserlerinden Seçmeler, Ank.: Diyarbakır Tanıtma ve Turizm Derneği, 1970
- Mustafa Adil Özder Bibliyografyası, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1986
- Ahmed Arif, (V. Timuroğlu ile) Ank.: Diyarbakır Tanıtma, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, 1992
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının Diyarbakırlı Üç Büyük Şairi: Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmed Arif, Sezai Karakoç, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1997
KAYNAKÇA: S. Ömerli, Yazarlık Hayatının Ellinci Yıldönümünde Şevket Beysanoğlu Bibliyografyası, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1988; Şevket Beysanoğlu, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, 1990; Diyarbakır’ı Tanıtan Adam Yazar Şevket Beysanoğlu’na 70. Yaş Armağanı, Ank.: Ziya Gökalp Derneği, 1991; “Beysanoğlu, Şevket”, TDEA, I, 420.
