HAYATI
Divan şairi. Priznen’de dünyaya gelen Şem’i’nin doğum tarihi hakkında tam bir bilgi yoktur. 1529/30’da vefat etmiştir. Türk edebiyatında Şem’i mahlasını kullanan on altı şairden biri olan şair, daha sonra yaşayan, yine kendisin gibi Şem’i mahlasını kullanan Şem’i Mustafa ile karıştırılmıştır. Önce Edirne’ye, oradan da İstanbul’a gelen Şem’i, Şeyh Vefa’nın dervişlerinden biriydi. Şeyhin halifesi Ali Dede’ye bağlandı ve şeyhlik makamına kadar yükseldi. Yaşamının sonlarına doğru aşk ateşinden meyhaneye düştüğü belirtilir. Yoksul bir ömür sürmüş, hiçbir resmi görev kabul etmemiş, kendisine Piri Paşa bakmıştır. Şem’i’nin ölüm yılı konusunda ise iki ayrı tarih ileri sürülmüştür. İlki 1524/25, ikincisi ise 1529/30’dur. Ama ölümüne düşülen bir tarih dizesi ikinci tarihi doğrulamaktadır.
Şiirlerine mecmualarda rastlanan Şem’i, ilmiye mesleğine hiç girmemiş ve sıradan bir eğitimle yetinmiştir. Ama tasavvuf alanında kendisini yetiştirdiği anlaşılmaktadır. Şairliği, ondan bahseden tüm tezkire yazarlarında övülmekte, kişiliği, yaşam tarzı ve sanatı arasındaki bağ önemle belirtilmektedir. Buna göre, zayıf, sarı benizli, hassan bir insan olan Şem’i, can yakıcı, aşk ateşi ile dolu, akıcı şiirler yazmıştır. Aşık Çelebi’ye göre “şiiri, çağdaşları olan şairlerden aşağı değildir”. “Şiirinin akıcılığına söz yoktur ve rengin beyitleri çoktur” (Latifi). Şu birkaç beyit, Şem’i’nin yaşadığı dönemin sayılı şairlerinden biri olduğunu gösterir:
“Allar giymiş kızıl güller takınmış başına
Kangı gülşenden gelir serv-i hıramanım benim
*
Bunca iyd oldu bizimle etmedin bir merhaba
Çok vefasız görmüşüm illa selam olsun sana
*
Gözümün yaşı gibi düşdü gözümden dünya
Yardan gayrı görünmez gözüme kimse benim
*
Dünyaya çünki her kişi üryan gelir gider
Ey hâce Şem’i cübbe vü destan neylesün.
ESERLERİ
- Divan: müstakil bir nüshası Hayati Develi’nin özel kütüphanesinde olup Kahire Millî Kütüphanesi ile John Rylands Kütüphanesi’ndeki divanlar mecmuasında derkenar halinde mevcuttur.
- Tuhfetü’l-âşıkîn
- Şem’i’nin şiirlerine dönemin mecmualarında da rastlanır.
KAYNAKÇA: Karavelioğlu, Murat Ali, (hzl.) 2005. On Altınca Yüzyıl Şairlerinden Prizrenli Şem’î’nin Divânının Edisyon Kritiği ve İncelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latifî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nüzemâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.