- HAYATI
XVI. yüzyıl tekke şairlerinden. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Şair, bir şiirinde adının Pir Mehmet olduğunu söyler. Müellif, soyunun Medine’de olduğunu, kendisinin Bursa’da garip olarak bulunduğunu, ticaretle meşgul olduğunu ve bu kitabı pirinin emri ile yazdığını bildirmektedir. Başka bir bahiste ise şeyh olduğunu söylemektedir. Emir Sultan’a karşı büyük bir saygı beslemekte ve onu büyük bir pir olarak telakki etmektedir.
XVI. yüzyılda halk arasında okunmak üzere yazılmış, ancak basılıp fazla tanınmamış pek çok eserin en önemlilerinden biri Pir Mehmet’in Şefa’at-name adlı eseridir. Bir istinsah yazması olan bu eserin başında serlavha, Ervah-name, içinde Şefa’at-name olarak geçmektedir.
Eser dini tasavvufi, didaktik mahiyettedir. İçinde dünyanın faniliğinden, ahiretten, cennetten ve cehennemden bahsedilmekte, Peygamber’e, onun hayatına, işlerine, sözlerine dair hikayeler anlatılarak dini-tasavvufi öğütler verilmektedir. Eser, şu beyitle başlar:
“Allah adın dün ü zikredelim
Verdiği nimetlere şükredelim”
Eser, dil ve üslup bakımından son derece sade ve basittir. Nazım sanatkarlığı yoktur. XVI ve XV. yüzyılların dini, didaktik destan geleneğini devam ettirmektedir.
ESERLERİ
- Şefa’at-name
ESER ÖRNEKLERİ
ŞEFA’AT-NAME’DEN
I
Ervahnâmeden birkaç söz dedim
Gözlerim yaşiyle yüzümü yudum
İşit imdi bu kitabın aslını
Nice yazdım babını ve faslını
Cümle bir meclisde okunmaz i yâr
Hep okursan dinleyenler tîz duyar
Yedinci günde tamam oldu î yâr
Bu şefaatnâme de her ne ki var
II
Padişahımız evveli Hakk tealâ
Adlin ömrün ziyade kıla Mevlâ
Bu bir kerîm vücuddur bilin ey can
Atasıdır bunun Sultan Selim Han
Bunun adıdır Sultan Süleyman
Semavât-ı arzin afâtından
KAYNAKÇA: Cunbur, Müjgân (2007). “Pir Mehmed Efendi”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 245, Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
