HAYATI
Cumhuriyet devri deneme ve eleştiri yazarlarından. 1914 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 5 Mayıs 1955 günü Ankara’da yaşama veda etti. Bazı yapıtlarını M. Ö. Engin imzası ile kaleme aldı.
Ortaöğrenimini İstanbul Kabataş Lisesi’nde tamamlayan Orhan Burian, ardından başladığı Cambridge Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1936 yılında mezun oldu. 1937’de yurda döndükten sonra Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde asistan olarak çalışmaya başladı. Ölümünde aynı bölümde İngiliz edebiyatı profesörü olarak bulunuyordu. Bir süre ABD’de Princeton Üniversitesi’nde Amerikan edebiyatı üzerine çalışmalar yaptı.
Orhan Burian’ın ilk yazısı “Essay Hakkında” 1936 yılında Muhtar Erata tarafından çıkarılan Yücel dergisinde yayımlandı. Daha sonra Vedat Günyol ile birlikte çıkardıkları Ufuklar dergisinde deneme ve eleştiri yazıları yayımlamayı sürdürdü. Gerek Yücel’de, gerekse Ufuklar dergisinde ölümüne kadar kaleme aldığı deneme ve eleştiri yazılarıyla Orhan Burian işlediği türlerin olgun bir yazarı oldu.
Orhan Burian, edebiyatta yeni atılımları savunan düşünce, sanat ve toplum konularında eleştiri ve denemeleri ile adından söz ettirdi. İngiliz edebiyatı ve Shekespeare üzerine yazılar yazdı. Burian, kaleme aldığı deneme ve eleştirilerinde “bir arayış sistemi” olarak gördüğü hümanizm ve hoşgörüyü egemen kılmaya çalıştı.
Yazar, 1946’da çıkardığı “Kurtuluştan Sonrakiler” adlı şiir antolojisi ile de adından söz ettirdi. Orhan Burian’ın ölümünden sonra deneme ve eleştiri yazılarından seçmeler Vedat Günyol tarafından “Denemeler-Eleştiriler” adlı ile kitaplaştırıldı. Vefatından sonra yazarın adına Ufuklar dergisi tarafından “Orhan Burian Özel Sayısı” yayımlandı.
ESERLERİ
DENEME-İNCELEME:
- Byron ve Türkler (1938)
- Denemeler-Eleştiriler (haz. Vedat Günyol, 1964)
DERLEME:
- Mütarekeden Sonrakiler (1918-38) (B. K. Çağlar ve H.Y. Şehsuvaroğlu ile, 1938; eklerle 2. bas. O. Burian tarafından Kurtuluştan Sonrakiler, 1946
ÇOCUK KİTABI:
- Ceylan Çocuk (1954)
- Canın Yongası (1954)
ÇEVİRİ:
- Bahçıvan (R. Tagore’dan, 1938)
- Othello (1940) – Beğendiğiniz Gibi (1943) – Hamlet (1944) – Atinalı Timon (1944) Macbeth (W. Shakespeare’den, 1946)
- Denize Giden Atlılar (J. M. Synge’den, 1940)
- Kabahat Kendimizde (J. M. Barrie’den, 1944)
- Yeni Dünya (A. Huxley’den, 1945), Kara Ağaçlar Altında (E. O’Neill’den, 1945)
- Satıcının Ölümü (A. Miller’dan, 1952)
- Babıâli Nezdinde Üçüncü İngiliz Elçisi Lello’nun Muhtırası (1952).
KAYNAKÇA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)
