HAYATI
XVII. yüzyıl divan şairlerinden. İstanbul’da dünyaya geldiği bilinen Okçuzade Mehmet Şahi’nin doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. 1629’da İstanbul’da vefat etmiş ve Sünbülefendi’de gömülmüştür. Okçuzade Mehmet Paşa’nın oğludur. Eğitimini tamamladıktan sonra Divan-ı Hümayun’a memur oldu. Bir süre reisülküttaplık yaptı. Mısır defterdarlığı görevinde bulundu.
Şiirlerinde Şeyhi, Zeyni ve Şahi mahlaslarını kullanan Okçuzade, daha çok düz yazı ustası olarak tanındı. Hadis ve tefsir alanlarında verdiği yapıtların yanı sıra mektup örneklerini de kapsayan münşeatı, toprak düzeni, mülkiyet, arazi taksimleri ile ilgili Kanuni Sultan Süleyman döneminde çıkarılmış fermanların da bulunduğu Kanunname adlı eseri önemlidir.
Okçuzade Mehmet Şehi’nin bir diğer önemli yapıtı olan Ahsenü’l Hadis adlı yapıtında kırk hadis seçerek her birini dördüncü mısrada söylemek üzere kırk kıta nazmetmiş ve bunların altına nesirle şerh ve tefsir yaparak bunlarla ilgili sözler ve fıkralar söylemiştir, Arapça ve Farsça beyitler nakletmiştir. Dili, divan edebiyatının sanatkarane nazım dilidir. Garip yabancı kelimeler ve söz oyunları ile yüklüdür. Fakat sağlam ve düzgündür. Veysi cinsindendir.
ESERLERİ
- Ahsenü’l-Hadîs
- En-Nazmü’l-Mübîn fî Âyâti’l-Erbaîn
- Tercüme-i Tuhfetü’s-Salât li’l-Kâşifî
- el-Makâmu Mahmûd
- Münşeâtü’l-İnşâ
- Kanunname
ESER ÖRNEKLERİ
ŞİİRLERİ
I
Berg-i gül ‘ârız-ı dildâra dime oldı nazîr
Ter düşüp çünki ruh-ı âli olur reng-pezîr
Gör du’â-yı kadehi niçe mücerrebdür kim
Ne kadar serd ise dil-berlere eyler te’sîr
II
Benden ırag olursa ‘aceb mi o meh-cebîn
Şakk itdi kulı olduguma gelmedi yakîn
III
Dimiş pây-ı rakîbi bend idüp cevr eylerüm ammâ
Dil-i dîvâna kat’en i’timâd itmez o pâ-bende
IV
Makbûl olur egerçi güzellerde hüsn ü ân
Ammâ ne ân ki bâ’is-i cevr ola her zamân
V
Dil-i câhilde olmaz nûr-ı irfan
Kî nâ-dânın olur kalbi de nâ-dân
VI
Pederün emrine itâ‘at kıl
Tâ ki cennetde olasın hâlid
Bu hadîsi buyurdı Fahr-i cihân
Tâ‘atu’llâhi tâ‘atü’l-vâlid
VII
‘Âkil oldur ki dâr-ı dünyâda
Âhiret fikrin eyleye bi’z-zât
Ki Rasûl-i Hudâ buyurmışdur
Eksirû zikre hâzimi’l-lezzât
KAYNAKÇA: Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay, Yavuz, A. Fikri-İsmail Özen (1972). Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. II. İstanbul: Meral Yay.