HAYATI
25 Aralık 1927’de İstanbul’da dünyaya geldi. 1 Aralık 2010’da İstanbul’da hayatını kaybetti. Tam adı Ali Nijat Özön’dür. N. Özer ve Adnan Ufuk imzalarını da kullandı. Fatma İnayet Hanım ile edebiyat tarihçisi Mustafa Nihat Özön’ün oğludur. 1947 yılında Ankara Lisesi’ni bitirdikten sonra 1952’de Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı ve Kütüphanecilik bölümlerinden mezun oldu. Redaktörlük, Anadolu Ajansı’nda çevirmenlik, sekreterlik ve bölüm şefliği yaptı ve buradan 1980’de emekli oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nda sinema dersleri okuttu, Kültür Bakanlığı Kültür Yüksek Kurulu ve Sinema Yarkurulu üyeliklerinde bulundu. 1956 yılında 8 sayı yayımlanacak olan Sinema dergisini çıkardı. 1965-1968 yılları arasında Bilgi Yayınevi’nin sinema dizisini yönetti.
Nijat Özön’ün ilk yazısı “Yeni İtalyan Sinema Okulu” 1950 yılında Yağmur ve Toprak dergisinde çıktı. Daha sonra sinema yazılarını Pazar Postası, Yeditepe, Akis, Dost, Türk Dili ve Yön dergileri ile Ulus ve Öncü gazetelerinde yayımlandı. Meydan-Larousse, Arkın Sinema Ansiklopedisi ve Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi’nde Türk Sineması ile ilgili maddeler kaleme aldı. Okul Ansiklopedisi’ni hazırladı. Eleştirilerinin yanı sıra Türk sinema tarihi araştırmaları ve çevirileri ile sinema sanatının tanıması ve sinema sanatının yerleşmesine katkıda bulundu.
Nijat Özön, 1980 SİYAD Onur Belgesi; 1984 İFSAK Sinema Ödülü; 1989 İstanbul 8. Uluslararası Film Festivali Onur Ödülü; 1980 Fransa Gençlik ve Spor Bakanlığı Palme Academique Nişanının Office Rütbesi; 1984 İzmir Uluslararası Film Festivali Altın Artemis Ödülü; 1996 Ankara 8. Uluslararası Film Festivali Aziz Nesin Sinema Emek Ödülü; 1996 Türk Sinemasının 83. Yıldönümü Onur Ödülü’nüm sahibidir.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA-İNCELEME-SÖZLÜK: Resimli Uygulamalı Dilbilgisi (1954), Sinema Sanatı (1956), Ansiklopedik Sinema Sözlüğü (1958), Türk Sineması Tarihi Dünden Bugüne 1896-1960 (1962), Sinema Terimleri Sözlüğü (1963), Sinema El Kitabı (1964), Telauzlu Fransızca-Türkçe Okul Sözlüğü (1965), Türk Sineması Kronolojisi (1968), İlk Türk Sinemacısı Fuat Uzkınay (1970), 100 Soruda Sinema Sanatı (1972), Telauzlu Fransızca-Türkçe Sözlük (1972; 3. bas. Söylenişli Fransızca-Türkçe Sözlük adıyla, 1988), Sinema ve Televizyon Sözlüğü (1973), Semaine du Cinéma Turc (Paris, 1975), Türk Sineması Kısa Tarihçesi (Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca, 1979), Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü (1981), Sinema Uygulayımı, Sanatı, Tarihi (1985), Dil Kılavuzu (1985; 3. bas. Güzel Türkçemiz adıyla, 1986; gen. 4. bas. Büyük Dil Kılavuzu adıyla, 1995), Karagöz’den Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları (2 cilt, 1995), Yeni Okul Sözlüğü (1996), Temel Yazım Kılavuzu (1999).
ÇEVİRİ: Yurttaş Kane (senaryo, Orson Welles’ten, 1965), Sinemanın Temel İlkeleri (Pudovkin’den, 1966), Çağdaş Sinemanın Sorunları (André Bazin’den, 1966), Potemkin Zırhlısı-Harb Esirleri-Cehennemden Dönüş (üç senaryo), Film Duyumu (Sergey Eisenstein’den, 1984), Film Biçimi (Sergey Eisenstein’den