HAYATI
Tarihçi, doğu bilimci, edebiyat tarihçisi ve çevirmen. 1878’de İstanbul’da dünyaya geldi. 1964’te İstanbul’da yaşama veda etti ve İstanbul’da toprağa verildi. Aslen Trabzonlu aileden gelen Necati Luga, döneminin kültürlü bir İstanbul beyefendisi olan Hüseyin Hüsnü Bey’in oğludur.
Necati Lugal, eğitimini özel dersler alarak tamamladı. Arapça ve Farsça dillerini öğrendi. Eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul’da pek çok okulda öğretmenlik yaptı. 1917 yılında Almanya’ya giden Lugal, burada Türk öğrencilere ve Hamburg Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü öğrencilerine Türkçe ve Farsça derslerini verdi. 1939’lu yılların sonunda İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması nedeni ile yurda döndü ve Beyazıt Kütüphanesi Müdürü olarak görev yapmaya başladı. Daha sonra Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde profesör olan Lugal, Türkiye’de İlahiyat Fakültelerinin kuruluş çalışmalarına katıldı. Sonraki yıllarda Türk Tarih Kurumu’nda Şarkiyat Uzmanı ve İlahiyat Fakültesi’nde Klasik Dini Türkçe Metinler Kürsüsü Profesörü olarak görev yaptı. 1952’de yaş haddinden emekliye ayrıldı. Necati Lugal, Arap ve Fars dillerinde yazılmış klasik eserlerden bazılarını Türkçeye çevirdi ve bu eserlerden bazılarını da yayıma hazırlamış olan şarkiyatçı bir yazar olarak tanındı.
ESERLERİ
- Ahbarü’d-Devleti’s – Selçukiye (Ali Hüseyni’den çev., 1943)
- Farabî’nin Tabiat İlmi’nin Kökleri Hakkında Yüksek Makaleler Kitabı (A. Sayılı ile, 1951)
- Fatih Devrine Ait Bir Münşeat Mecmuası (A. Erzi ile, 1956)
- el-Evâmirü’l-Adliye Fi’l-Umârı’l-Alaiye (c. I., İbn Bibi’den, A. Erzi ile, 1957)
- Karahanlılar ve Anadolu Selçukluları (Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah’tan çev., Karahanlılar bölümü, 1950)
- Kitab-ı Diyarbekriyya-Akkoyunlar Tarihi (Ebubekir Tahranî’den, F. Sümer’le, 1962)
- Şehnâme (4 cilt, Firdevsî’den çev., 1945)
- Münşeat (Tacizade Sadi Çelebi’den A. Erzi ile, 1956)
- Zafername (Nizameddin Samî’den çev., 1949)
- Tezkire-i Devletşah (1963)
- Latifî (Osman Beşer’le, Tübingen, 1942).
Yazar, ayrıca bazı Doğu dillerinden olan eserleri Almancaya çevirdi.
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009), Osman Ersoy, “Profesör Necati Lugal’ın Ardından”, Kütüphaneciliğin Sesi, II, Ankara 1964, s. 24. W. Björkman, “Necati Lugal, Gestorben am 23. 3. 1964 in Ankara”, Isl., XLI (1965), s. 261-262, Necati Lugal Armağanı, Ankara 1968, tür.yer, Hasan Duman, “Necati Lugal”, Beyazıt Devlet Kütüphanesi 100 Yaşında, İstanbul 1984, s. 53-54, Faruk Sümer, “Prof. Necati Lugal”, TTK Belleten, XXVIII (1964), s. 305-309.