HAYATI
Şair ve yazar. 1868’de Balıkesir’de dünyaya geldi. 1917’de Isparta’da yaşama veda etti. Tam adı İbrahim İsmet. Balya’nın Müstecap köyünden icra memuru Mehmet Ali Efendi’nin oğludur.
1891’de Balıkesir’de Karesi İdadisini bitirdikten sonra İstanbul’a gelen Müstecabizade İsmet, burada Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. 1897’de İstanbul Hukuk Mektebi’nden mezun oldu. Bir ara, II. Abdülhamit’in yaverlerinden serhafiye sanıyla ünlenmiş Ahmet Celalettin Paşa’nın özel katipliğini yaptıysa da, daha çok gazete ve dergilere yazdığı yazılar ile tanındı. 1901’de İttihat ve Terakki ile ilişkisi bilindiğinden ihbar üzerine yargılandı. Bodrum’da beş yıl kalebentliğe hüküm giydi. Daha sonra İzmir valisi Kamil Paşa’nın aracılığıyla sürgün yeri Midilli’ye çevrildi. Cezayir-i Bahr-i Sefid valisi Abidin Paşa’nın yardımlarıyla sürgün hayatı hafif geçti. Cezasını bitirdikten sonra İzmir ve Foça’da oturdu, İzmir’de Reji İdaresi hukuk işleri müdürlüğüne atandı. Bir süre İstinaf Mahkemesi üyeliğinde bulunan Müstecabizade İsmet, dört yıl sonra bu görevinden ayrılarak serbest avukat olarak çalışmaya başladı. Bir dönem Hıyaban adında bir edebiyat dergisi çıkardı. 1916’da Isparta Istinaf Hukuk Reisliğine atandı ve ölümüne kadar bu görevinden kaldı.
Recaizade Ekrem ile Muallim Naci arasındaki tartışmalarda Naci yanlısı olarak edebiyat tarihine geçen Müstecabizade İsmet yazdığı şiirlerde de Muallim Naci’nin etkisi altında kalmıştır. Muallim Naci’nin adıyla anılan ünlü Lügat-ı Naci’nin “F” harfinden sonrasını kendisi tamamlamıştır. Ayrıca sürgündeyken Ömer Hayyam’ın rubailerinden 177’sini çevirdiyse de yayımlanmamıştır.
ESERLERİ
- Füruk-ı Elfaz, (kullanım ve anlam açısından farklı sözcüklerle ilgili) İst.: Mektebi Sanayi Mtb., 1311/1895
- Terane, (şiir ve düzyazıları) İst.: Matbaa-i Safa ve Enver, 1311/1895
- Dasitan-ı Zafer, (Şehzade Süleyman’ın Rumeli’ye geçişi) İst.: Malumat Mtb., 1314/1898
- Naili-i Kadim, (şairin yaşamöyküsü ile şiirleri) İst.: Feridiye Mtb., 1318/1902
- Şükûfeçin, (İzmir Ahenk gazetesinde yayımlanan edebiyat ve tarih yazıları) İzmir: Ahenk Mtb., 1327/19
- Rafael (Lamartine; İ. Freri ile); İst., 1316/1898 (çeviri).
KAYNAKÇA: İbnülemin, Şairler, II, 717-722; Özkırımlı, TEA, III, 689; B. Gürsoy, “İsmet İbrahim Bey, Müstacabizade”, TDEA, V, 9, Bezmi Nusret Kaygusuz, Bir Roman Gibi, İzmir 1955, s. 22-23; M. Şükrü Hanioğlu, Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön-Türklük: 1889-1902, İstanbul 1985, s. 574-575; a.mlf., “Servet-i Fünun ve Siyaset: İngiliz Sefareti Ziyareti Olayı”, Gergedan, sy. 11, İstanbul 1988, s. 109-112; Ömer Faruk Huyugüzel, İzmirli Şair ve Yazarlar, İzmir 1998, s. 286-291