HAYATI
Roman yazarı. Türkçülük akımının roman türündeki ilk temsilcilerinden olan Müfide Ferit Tek, 1892’de Kastamonu’da dünyaya geldi. 24 Mart 1971’de İstanbul’da yaşama veda etti. Sahrayıcedit Mezarlığı’nda toprağa verildi. Bazı yapıtlarını Sevim Bike imzası ile kaleme aldı. Hürriyet yanlısı bir subay olduğundan sürekli İstanbul’dan uzak yerlerde görevlendirilen Şevket Bey’in kızı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk İç İşleri Bakanı ve emekli büyükelçi Ferit Tek’in eşiydi.
Müfide Ferit Tek’in çocukluğu babasının görevli olduğu Trablusgarp’ta geçti; orada İtalyan rahibelerin yönettiği bir okulda okudu; babasından Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. O sırada Trablusgarp’ta sürgün olarak bulunan Jön Türkler’den Ahmet Ferit’le (Tek) tanıştı ve nişanlandı. Ahmet Ferit bir süre sonra cemiyetin isteği üzerine Paris’e kaçınca, Müfide Ferit de öğrenim için Paris’e gönderildi. 1907’de Ahmet Ferit’le Mısır’da evlendi. Cumhuriyet’in ilanından sonra, büyükelçi olan eşinin görevi dolayısıyla yurtdışında bulundu (1925-43). Bu zaman içinde yeni Türkiye ve yeni Türk kadınına ilişkin çeşitli yazılar yazdı ve konferanslar verdi. Yine bu yıllarda Paris’te Siyasal Bilgiler Okulu’nu bitirdi; bazı uluslararası kuruluşlarda görev aldı.
Tek, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü. Eşinin başkanlığını yaptığı Türk Ocakları’nda çeşitli konferanslar verdi; ayrıca Sevim Bike takma adıyla Türk Yurdu ve Şehbal dergilerinde yazılar ve öyküler yayımladı. Siyasi nedenle sürgüne gönderilen eşiyle birlikte bir süre Sinop ve Bilecik’te bulundu. Kurtuluş Savaşı yıllarında eşiyle birlikte Anadolu’ya geçti ve Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde Milli Mücadele’yi destekleyici nitelikte birçok yazı yazdı. Müfide Ferit Tek, Milli Edebiyat akımına bağlı gazete ve dergilerde çıkan ilk denemelerinden sonra İttihat ve Terakki Fırkası liderlerinin Turancılık ülküsünü benimseyerek 1918’de Aydemir adlı bir roman yayımladı. Müfide Ferit Tek’in konusunu Kurtuluş Savaşı’ndan alan Affolunmayan Günah adlı romanı Almancaya çevrilip yayımlandı.
ESERLERİ
- Aydemir, İst.: Türk Kadını Mecmuası, 1334/1918
- Pervaneler, İst.: Matbaa-i Amire, 1340/1924 (yb kızı Emel Esin’in bir önsözüyle, İst.: Fener, 1998)
- Türkçesi basılmayan “Affolunmayan Günah” adlı romanının Almancası yayımlandı: Die unverzeihliche Sünde, (çev. Otto Spies) Krefeld, 1933.
KAYNAKÇA: G. Özleyen, “Tek, Müfide Ferit”, TDEA, VIII, 295; “Aydemir”, TDEA, I, 239-240; “Pervâneler”, TDEA, VIII, 246; Necatigil, İsimler, 357; Kurdakul, Sözlük, 592; Necatigil, Eserler, 42-43; H. Balcı, “Müfide Ferid Tek ve Feminizm Üzerine Bir Konferans”, Toplumsal Tarih, S. 46 (Ekim 1997), s. 15-22; C. Demircioğlu, “Aydemir Müellifi Müfide Ferit Hanım”, Toplumsal Tarih, S. 59 (Kasım 1998), s. 14-21.