HAYATI
Şair, roman ve öykü yazarı. 1867 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 26 Ocak 1921 günü karaciğer rahatsızlığı nedeni ile yaşama veda etti. Yenikapı Mevlevihanesi’ne defnedildi. Ferik Hakkı Paşa’nın oğludur.
Düzenli bir öğrenim görmeden yetişen Mehmed Celal, özel eğitmenlerle kendi kendini yetiştirdi. Babasının Jandarma Dairesi reisliği sırasında çalışmaya başladığı tahrirat katipliği ve mümeyyizlik görevlerini içki ve eğlence düşkünlüğü sebebiyle yürütemedi. Daha sonra bir süre de özel okullarda kitabet ve kavaid-i Türkiye derslerini okuttu. Beş kez evlenip boşandı. Alkol yüzünden bilincini kaybedip bir süre tedavi gördü.
Mehmed Celal, yazı yaşamına Gülşen dergisinde yayımlanan şiiri ile girmiştir. Daha sonra yazı, tefrika romanları ve şiirleri Gayret, Maarif, Mürüvvet, Hazine-i Fünun, Mektep, Musavver, Terakki, Muktabes ve Malumat dergilerinde yer aldı. Şiir anlayışı olarak Muallim Naci çizgisini benimsemiştir. Doğaçlama şiir söylemekte olan yeteneği nedeni ile “şair-i zi-irtical” lakabı ile adından söz ettirmiştir. Şiirlerinin çoğunda Büyükada’dan ve orada yaşadığı aşklardan bahsettiği için “Ada Şairi” olarak da tanınmıştır.
ESERLERİ
ŞİİR:
- Adada Söylediklerim (1886’da)
- Gazellerim (1894’de)
- Zade-i Şair (1895’de)
- Âsâr-ı Celal (1896’da)
- Sürud (1896’da)
HİKÂYE-ROMAN:
- Orora (1886’da)
- Cemile (1886’da)
- Venüs (1886’da)
- Dehşet Yahud Üç Mezar (1886’da)
- Dâmenalûde (1887’de)
- Bir Kadının Hayatı (1890’da, yeni bas. 2001’de)
- Margarit (1890’da)
- Vicdan Azapları (1890’da)
- Küçük Gelin (1892’de)
- Mükâfat (1894’de)
- Zehra (1895’de)
- Müzeyyen (1898’de)
- İskambil (1899’da)
- Piyango (1900’da)
- İsmete Taarruz (1900’da)
- Kuşdilinde (1910’da)
- Leman (1910’da).
ELEŞTİRİ:
- Elvah-ı Masumâne ve Makalât-ı Edebiyye (1895’de).
KAYNAKÇA: Fatih Andı / Ara Nesil Şairi Mehmed Celâl (1995’de), İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. I, 1999’da), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999’da), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999’da), TDE Ansiklopedisi (c. 6), Abdullah Pak / Bir Kadının Hayatı (Hece dergisi, Eylül 2001’de), TBE Ansiklopedisi, ), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990’da, 1998’de) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001’de, 2004’de) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005’de) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007’de, 2009’da) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013’de) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013’de)