HAYATI
Divan şairi. 1829’da Leskofça’da dünyaya geldi. 12 Ocak 1867’de İstanbul’da yaşama veda etti. Tam adı Mustafa Galip’tir. Üsküp valilerinden Şehsuvar Paşazade İsmail Paşa’nın oğludur ve Yahya Kemal’in anne tarafından büyük amcasıdır.
İlköğrenimini Leskofça’da yapan Leskofçalı Galip, daha sonra özel öğrenim görerek yetişti. 1846’da Afyon’da sürgün bulunan babasının affı üzerine, onunla birlikte İstanbul’a gitti ve 1849’da Sadaret Mektubi Kalemi’ne girdi. İki yıl sonra İstanbul’dan ayrılarak bir süre Bosna valisi Veliyüddin Paşa’nın maiyetinde çalıştı. 1853’te İstanbul’a döndü, Kırım Savaşı sırasında bahriye ordusu kâtipliği göreviyle Kırım’a, daha sonra babasının vali olarak bulunduğu Van’a gitti. 1859’da Tekrar İstanbul’a dönerek Gümrük Emaneti’nde çalıştı. Buradan 1961’de Trablusgarp Eyaleti Gümrük Emaneti’ne tayin edildi. 1864’te Mithat Paşa’nın Tuna valiliği sırasında Vilayet İdare Meclisi başkâtipliği ve Tuna gazetesi başyazarlığı görevlerinde bulundu. 1865’te Ahmet Cevdet Paşa’nın Halep valiliği sırasında kısa bir süre onun mektupçuluğunu yaptı. Halep’ten ayrıldıktan sonra Girit’e gitti, buradan İstanbul’a döndü ve ölümüne kadar başka bir memurluk almadı.
Döneminin eski edebiyata bağlı şairlerin katıldığı Encümen-i Şuara’nın güçlü kalemlerinden biri olan Leskofçalı Galip, Namık Kemal tarafından üstat olarak kabul edildi. Namık Kemal’in Vatan Kasidesi adlı eserinin yazılışında Galip Bey’in bir kıtasının etkisi açıkça görülür. Şair yapıtlarında dönemin yaygın tasavvuf ve Mevlevilik eğilimlerinden de yararlanmıştır.
Şairin 26-27 yaşlarında iken bir araya getirdiği ve “Ruh-i Sânî” adını verdiği ilk divanı Van’da eviyle birlikte yanmıştır. İkinci divanı bu tarihten sonra, ölümüne kadar geçen on yıl içinde yazdığı şiirlerinden oluşturulmuştur. Galip Bey’in şiirleri ölümünden sonra İbnülemin Mahmut Kemal’in yazdığı, hayatı ve sanatı hakkında uzun bir önsözle Leskofçalı Galip Divanı adıyla yayımlanmıştır.
Ebuzziya Tevfik, Leskofçalı Galip hakkında “Ben Sâdullah Paşa merhum ile Hersekli Ârif Hikmet Bey merhumu Kemâl’in delaletiyle burada tanıdım. Yine burada idi ki, Midhat Paşa delaletiyle Tuna Tahrîrât Müdürlüğü’nden Haleb Mektupculuğu’na terfîan memur olan (…) Leskofçalı İsmail Paşazâde Galib Bey merhumu tanımış ve hâl ü tavrına ve vecâhet-i sîmâsıyle talâkat-i harikuladesine ve hususa Hersekli gibi, Kemâl ve Kâzım Beyler gibi etvâr-ı lâubâliyâne ve güftâr-ı bî-bâkâneleriyle meşhûr olanların, onun huzurunda şakk-ı şefe etmeksizin mebhûtâne onu dinlediklerine hayrette kalmıştım” değerlendirmesini yapmıştır.
ESERLERİ
- Leskofçalı, Galip Divanı, (haz. İbnülemin M. K. İnal) İst.: Asar-ı Müfide Kitabhanesi, 1917.
KAYNAKÇA: İbnülemin, Şairler, I, 441-449; Banarlı, RTET, II, 974; M. Uzun, “Galib Bey, Mustafa (Leskofçalı)”, TDEA, III, 272; “Galib (Leskofçalı)”, YYOA, I, 472.