HAYATI
XIX. yüzyıl dival şairlerinden. 1771’de İstanbul’da dünyaya geldi. 1265/1849 senesinde Beşiktaş Sarayı’nın arkasındaki evinde seksen yaşlarındayken vefat etti. Beşiktaş’ta Yahyâ Efendi Türbesinin haziresindeki kabristana defnedildi. Asıl adı Hacı Mehmed Ârif Efendi’dir. Şiirlerinde Ârif mahlasını kullandı. Re’îsü’l-Ulemâ, Vâlide Sultan kethudâsı El-hâc Hâfız Mehmed Sâdık Efendi’nin oğludur. Annesi Hasan Can soyundandı. Dönemin ünlü bilginlerinden dersler alarak yetişti. Eğitimini tamamladıktan sonra müderris oldu.
Hoca Neş’et’in öğrencisi ve devrinin geniş bilgili, geniş mezhepli evliya kılıklı, orijinal insanlarından biri olan Kuthudazade Arif, elde bulunun küçük Divan’ına göre döneminin önemli divan şairlerinden biri olarak sayılmaz. divan şiirinin klasik devirlerine doğru geriye bağlıdır. Nazmı düzgün, dili kuvvetli, ifadesi ise mazmunludur. Fakat mısraları canlı ve sempatik değildir.
ESERLERİ
- Divan
ESER ÖRNEKLERİ
GAZEL
Ol siyeh-çeşm-i füsûn-kârına kurbân olayım
Ya’nî câdû-yı ciger-hârına kurbân olayım
Birisidir gül-i ra’nâ biri anber şebnem
Dâne-i hâline ruhsârına kurbân olayım
Târ-ı zülfünde nice âşık-ı miskîn berdâr
Şeyh Mansûr-veş ol dârına kurbân olayım
Anladım harf-i vefâ nâz ile güftârından
Söyle bin cân ile güftârına kurbân olayım
Sâkiyâ aşdı başımdan keremin sağ olasın
Sunduğun sâgar-ı ser-şârına kurbân olayım
Bir nigâh eyle çelîpâ gibidir âgûşum
Mû-miyânındaki zünnârına kurbân olayım
Ayağından boyanur Ârif-i zârın kana
Reh-i kûyunda olan hârına kurbân olayım
KAYNAKÇA: Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1956). “Nizâm-ı Cedîd Ricâlinden Vâlide Sultân Kethudâsı Meşhûr Yûsuf Ağa ve Kethudâ-zâde Ârif Efendi”. Ankara. Belleten. (79): 485-525, Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul