HAYATI
Şair ve yazar. 27 Ağustos 1891’de Gaziantep’te dünyaya geldi. 1946’da Gaziantep’te yaşama veda etti. Hacı Mehmet İzzet’in oğludur.
İshak Refet Işıtman, 1906’da Rüştiye eğitimini tamamladıktan sonra 1909’a kadar Ayıntap [Antep] Koleji’nde okudu. 1913’te İstanbul Hukuk Mektebi’nde mezun oldu. 1914’te Gaziantep Ticaret İdadisi’nde Türkçe öğretmeni olarak göreve başladı. 1915’te askere alındı, 1918’de terhis olunca İstanbul’a gitti. İstanbul’dan ayrılarak (1919), işgal edilen Güney Anadolu’yu savunmak amacıyla bu bölgede cemiyetler kurdu, direniş faaliyetlerine katıldı. Daha sonra Batı Anadolu’da gönüllülerden oluşan “Kızıl Elma” adlı bir müfreze kurarak Keles ve Bozdağ cephelerinde çarpıştı. Ardından Milli Kuvvetler’e katılarak, Salihli merkez kumandanlığı ve Cephe Divan-ı Harp üyeliği görevlerinde bulundu. Maraş maarif müdürlüğü göreviyle, zor günler yaşayan Güneydoğu yöresine gelerek Maraş’taki Müdafaa-i Hukuk Heyet-i Merkeziyesi’nde çalıştı. Gece okulları açarak eğitimde verdiği üstün hizmetlerden ötürü Kasım 1922’de takdirname, Millî Mücadelede ateş hattında gösterdiği fedakârlıklara karşılık TBMM tarafından Ağustos 1926’da Kırmızı Şeritli İstiklâl Madalyası, Temmuz 1924’te Öğretmen Okullarına verdiği hizmet karşılığı takdirname ve Maarif Eminliği sırasında görevindeki başarısı nedeniyle para ödülü kazandı.
1923’te Gaziantep Maarif müdürlüğüne getirilen İshak Refet Işıtman, bir yıl sonra Sivas Maarif müdürü, aynı yıl Maarif müfettişi oldu. Maarif Vekâleti’nde çeşitli görevler aldıktan sonra III. dönem Diyarbakır milletvekili seçilerek Meclis’e girdi (1927-31). Aynı yıl içinde Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve İhsan Mahvi ile birlikte Halk Bilgisi Derneği’ni kurdu; dernek Halkevleri’ne intikal edinceye kadar başkanlığını yürüttü. Maliye Temyiz Komisyonu üyeliğine atandı. TDK’da çeşitli görevler aldı. İshak Rafet Bey, Celal Kadri Barlas ile siyasi-mizahi ilk Türk gazetesi olan “İmam Baba” (1906) yayınını çıkardı. İstiklal Marşı için açılan yarışmada ön elemede seçici kurul tarafından şiiri seçilen yedi şairden biriydi.
ESERLERİ
Şiir:
- Gazi Ayıntab’a Selam, Ank.: Yenigün Mtb., 1921
- Ne Mutlu Bana ki Türk Yaratıldım, Ank.: Hâkimiyet-i Milliye Mtb., 1933
- Cumhuriyet Destanı, Ank.: Halkevi Neşriyatı, 1934
- Atatürk, Ank.: Ulus Mtb., 1935
Diğer:
- Dil Kavgası (Çankırı Mebusu Talat Bey’e Cevaplarım), Ank.: Köy Hocası Mtb., 1931
- Ana Dilden Derlemeler, (H. Z. Koşay ile) Ank.: Hâkimiyet-i Milliye Mtb., 1932
- Karacaoğlan, Ank.: Hâkimiyet-i Milliye Mtb., 1933
KAYNAKÇA: Yazar, 221-231; F. R. Tuncor, “Işıtman, İshak Rafet”, TDEA, IV, 313.
