HAYATI
Altıncı Osmanlı padişahı ve divan şairi. 1404’te Amasya’da dünyaya geldi. 1451’de Edirne’de yaşama veda etti. Mezarı Bursa’da Muradiye Türbesi’ndedir. I. Mehmet’in (Çelebi) oğludur.
1421’de tahta çıkan II. Murat’ın saltanatının ilk yılları Düzmece Mustafa diye anılan, Yıldırım Beyazıd’ın oğlu Mustafa Çelebi ile uğraşmakla geçti. Bu dönemde Karaman Beyliği dışında bütün Anadolu beylikleri Osmanlı egemenliğine girdi. Yine aynı dönem Sırbistan alındı. 1444’te kendi isteği ile padişahlıktan çekildi, yerine oğlu II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) geçti. Ancak Papa’nın da kışkırtması sonucu durumdan yararlanmak amacıyla bir Haçlı ordusu Varna’yı sarınca, ordunun başına geçti. Haçlılar Varna’da bozguna uğratıldı. Dönüşünde, saltanatı almadı ve yeniden Manisa’ya çekildi. Yeniçerilerin ayaklanmaları üzerine 1446’da ikinci kez tahta döndü. 1448’de Kosova Seferi’nden ve oğlunu evlendirdikten sonra 1450’de öldü.
Bilginleri ve sanatçıları koruyan II. Murat, Muradi mahlası ile şiirler yazdı. Tasavvufla ilgilendi. Türkçenin edebi bil dil niteliği kazanması için de yoğun çaba gösterdi. Arif Ali’ye, Danişmendmane’yi açık ve anlaşılır bir dille yeniden çevirtmesi de bunun en önemli göstergelerinden biridir. Latifi’nin söylediğine göre, “kendülerinden şi’r nadir sadır olmuştur”, ama tezkire ve mecmualarda rastlana şiirleri oldukça yalın ve güzeldir. Tarihlerde belirtilen zevk ve sefaya düşkün yaratılışının izlerini taşımaktadır:
“Saki getür getür yine dünkü şarabımı
Söylet dile getür yine çeng ü rebabımı
Ban var iken gerek bana bu zevk u bu safa
Bir gün gele ki görmeye kimse türabımı”
ESERLERİ
İkinci Murat’ın şiirleri dışında bir de Nasihat-ı Sultan Murad adlı bir yapıtının da olduğu her ne kadar kaynaklarda geçse de (A. S. Levend, Siyasetnamaler, TDK, Belleten), bu oğlu II. Mehmet’e etmiş olduğu nasihatı havi anonim bir eserdir (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu c:1, s:487).
KAYNAKÇA: Tayyip Gökbilgin / “Osmanlı-Macar Mücadeleleri Esnasına Edirne” (1993), İsmail Hakkı Uzunçarşılı / Büyük Osmanlı Tarihi (1995), Halil İnalcık / Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar I (1995), Coşkun Ak / Şair Padişahlar (s. 49, 2001), Franz Babinger / Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı (2003), Halil İnalcık / “Murad II” (TDV İslam Ansiklopedisi, c. 31, s. 164-172, 2006), Halil İnalcık / Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ: 1300-1600 (2008), Sarı Abdullah Efendi, Münşeât, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3333, vr. 23a-28a; Zinkeisen, Geschichte, I, 500-798; Notes et extraits pour servir à l’histoire des croisades au XVe siècle (ed. N. Iorga), Paris 1899, I, 312, 316, 324-325, 373-394, 409, 474 vd., 485-488, 505-526
