HAYATI
Hükmi’nin hayatı hakkında fazla bilgimiz yoktur. Yüzyılın başlarında Hac yolunun emniyetini sağlamak ile görevli olan Aydın’a bağlı Yenihisarlı Veli Osman Oğlu Nasuh Paşa’nın 1714’te idam ile ilgili kaleme aldığı destanı, Hükmi’nin yaşadığı çağı tespit etmemize yardımcı olmaktadır. Bazı kaynaklarda, Paşa’nın devlete karşı gelmiş olduğu yazıyorsa da, Hükmi, destanında adeta masum bir insanın öldürüldüğünü anlatmaktadır. Şairin şiirinde kullanmış olduğu dilden iyi bir öğrenim gördüğü anlaşılmaktadır.
ESER ÖRNEKLERİ
NASUH PAŞA DESTANI
Eyyâm-ı devlette Osman Oğlu’ydum
Yoluna fedadır ser Pâdişâhım
Bir gelmiş bir dahi gelir mi bilmem
Ben gibi kahraman er Pâdişâhım
Hizmetinde mukîm idim bir zaman
Kâbe yolun ettim emn ile emân
Emrinle çöllerde olursam kurban
Bilinsin hayr ile şer Pâdişâhım
Razı oldum emir Hakk’dan gelince
Çâre yoktur peymânemiz dolunca
Rûz-i mahşer Hak divânı olunca
Gel imdi suâlim ver Pâdişâhım
Urbân-ı Hicaz’a olmuşken gâlib
Olduk mu Hünkârım biz katli vâcib
Zerrece mihrine olmadık tâlib
Beni kullarına sor Pâdişâhım
Hükmî firakıyle olmuşam mağdur
Çölleri suladı diydem çü yağmur
Kabirde hâlime beşâret olur
Alnımızdan akan ter Pâdişâhım
NEFES
Etmişim ben cânımı kurban Ali’nin aşkına
Olmuşum divâne vü üryan Ali’nin aşkına
Girmişim meydâna bir şâhın fedâsı oluben
Salmışım nâmus u ârı can Ali’nin aşkına
Vermişim aşkı yolunda Şah Hüseyin’in başımı
Gelmişim âvâre vü mihman Ali’nin aşkına
Varmışım kûy-i harâbâta olub abdâl-ı aşk
Tatmışım zehri Şeh-i merdan Ali’nin aşkına
Bilmişim baştan nukuşumu serâser noliser
Kılmışım iki gözüm giryan Ali’nin aşkına
Solmuşum bülbül gibi bâğ içre güller aşkına
Sevmişim bir gonce-i handan Ali’nin aşkına
Çekmişim dil zevrakın dolu gubâr-ı derd ile
Dalmışım bahre olub umman Ali’nin aşkına
Atmışım top eyleyüb başım safâ meydânına
Olmuşum âlemlere destan Ali’nin aşkına
Hükmî’yim âşık u mecnûn oluben Ferhâd-veş
Düşmüşüm âşüfte vü hayran Ali’nin aşkına
KAYNAKÇA: Çelik, Ali (2008’de). Türk Halk Şiir Antolojisi. İstanbul: Timaş Yay, Koca, Turgut (1990’da). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Naci Kasım İstanbul Maarif Kütüphanesi ve Matbaası.