HAYATI
XVIII. yüzyılın ortalarında doğduğu, Kuzey Irak’ta bulunan Güran kasabasında doğup büyüyen Hızır Efendi adlı bir kişi ile aynı kişi olduğu sanılmaktadır. Bazı kaynaklardaki tahminler onun 1846’da vefat ettiğini söylese de bu bilgi kesin bir bilgi değildir. Cemü’ş-Şairan adlı elli bir hanelik dört yüze yakın şairin adını zikrettiğine bakılacak olursa iyi bir eğitim gördüğü, farklı tabakalardan gelen şairleri yakından tanıma fırsatı bulduğu tahmin edilebilir. Hızri, şairliğinden çok Şairname adını da verebileceğimiz eserinden dolayı tanınmaktadır.
ESERLERİ
- Cemü’ş-Şairan
ESER ÖRNEKLERİ
TEKERLEME
Hamd-ı bihâd dâim Bârî Hudâ’ya
Bildirüp âleme vahdâniyyeti
Evveline yokdır aslâ nihâyet
Ahırînın hiç bulunmaz gayeti
Kuvvet ü kudretle evvel ü âhır
Hallâk-ı cihândır bâtın ü zâhir
Vâhid-i lem-yezel kayyum-ı kâdir
Ol-durur bitüren cümle hâceti
Biz gizli kenz iken Cenâb-ı Mevlâ
Ol zât-ı kemâlin eyledi ifşâ
Görürdi yektâ-yi heybetle Hudâ
Bir bahr-i âb olub eritdi şiddeti
İbtidâ yaratdı bir nûr-i nazif
Kendine eyledi habib ol lâtif
Oldı ser cümlede server-i şerîf
Hâtemü’n nebiyyîn oldı şöhreti
Kandîl-i kudretde ol nûr-ı akdem
Terbiyye eyledi latîf mükerrem
Ba’dehu vücûde geldi bu âlem
Yetmiş bin yıl sonra gör rivâyeti
Ahmed-i Muhammed ismi Mustafâ
Şefîu’l-âlemin eyledi Hudâ
Şâhib-i şefâat Şâh-ı Enbiyâ
Dünyevî ukbevî çok fazîleti
…………………
Ekremî Edebî Emnî Emînî
Askerî Hüdâmî Zevkî Zemînî
Fedâyî Gedâyî Şer’î Muinî
Hisâba gelür mi bunca nikbeti
İrmeni Çarıkçı Nalçacı Hasan
Saka Hasan Gedâ Hasan Kör Hasan
Kaytâzî Siyâhî Cürmî yâveden
Eyledi bunlar….. ferâgati
Benli Ali Topal Halil Kör Ali
Hazînî Azîzî hem kâtiboğlu
Kesâdî Küşâdî Şirreti belli
Eşrefoğlu hem Melîlî İbretî
Şâirân içinde Kayıkçı belli
Havâyî Gıdâyî Cüdâyî Şuglî
Hacıoğlu Hocaoğlu Güloğlu
Kara Hamza Karaca Oğlan Urfetî
Hızrîyâ kelâmın gel eyle direnk
Lâzımdır başına altunlı çelenk
Hatun oldı kafiye dahi kaldı tenk
Lisânın kalmadı gayri tâkati
KAYNAKÇA: Elçin, Şükrü (1997’de). Halk Edebiyatı Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yay, “Hızrî” (1981’de). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. Dört. İstanbul: Dergâh Yay. iki yüz yirmi iki.