HAYATI
Araştırmacı-yazar, bilim insanı, biyolog. Türkiye’de ülkemizde bitki sosyolojisi bilim dalının kurucusu olarak kabul edilen Hikmet Birand 1909’da Karaman’da dünyaya geldi. 1972’de Ankara’da yaşama veda etti. Tam adı Ahmet Mithat Birand’dır.
İlk ve orta öğrenimini Karaman’da tamamlayan Hikmet Birand, 1927’de Ankara Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’ndan mezun oldu. Aynı yıl Almanya’ya gitti. Burada Bonn Üniversitesi’nde biyoloji alanında doktora öğrenimini gördü. 1933’te Türkiye’ye döndü ve Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde öğretim elemanı olarak görev almaya başladı. Türkiye’de modern anlamda ilk herbaryum olan ANK Herbaryumu (Herbarium Turcicum-Türkiye Herbaryumu) 1933’te Yüksek Ziraat Enstitüsü Botanik Enstitüsünde Hikmet Birand tarafından kuruldu. Daha sonra Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nde görev almaya başlayan Hikmet Birand, burada Botanik Enstütüsü’nde çalışmaya başladı. Aynı okulda 1938’de profesör oldu.
Hikmet Birand, Anadolu’nun her yöresinden toplamış olduğu bitkilerle üniversite herbaryumunu zenginleştirdi. Birand, ANK Herbaryumu ve Türkiye Florası ile ilgili yapılanları 1952’De yazmış olduğu Türkiye Bitkileri (671 cins ve 2480 türe ait 6145 bitki örneğinin incelendiği Türkiye Bitkileri) adlı eserde topladı. Hikmet Birand, “Alıç Ağacı ile Sohbetler” adlı kitabında ise son derece karmaşık bir konu olan, bitkilerin yaşadıkları ortamla ve birbirleriyle ilişkilerini gayet sade bir dil ve üslûp kullanarak kaleme aldı. Birand’ın bilimsel çalışmalarının yanı sıra deneme ve gezi türünde yazdığı eserleri de bulunmaktadır.
Prof.Dr. Turhan Baytop, Prof. Dr Hikmet Birand’ı şu sözlerle değerlendirdi: “H.Birand Ankara Fen Fakültesi Botanik Enstitüsü direktörlüğüne geçtikten sonra, zamanının hemen tümünü öğrenci derslerine ve yönetim konularına (dekan, rektör) ayırmış ve bu uğraşları Anadolu florası konusuna yapabileceği katkıların sınırlanmasına neden olmuştur. Bu durum halen Anadolu florası üzerinde çalışan genç araştırıcılara ders olmalıdır.”
ESERLERİ:
- Anadolu Manzaraları (1957)
- Kurak Çorak (1962)
- Alıç Ağacı ile Sohbetler (1968).
KAYNAKÇA: Atilla Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (c. 1, 236), TBE Ansiklopedisi (2001’de), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990’da ve 1998’de) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)