HAYATI
Bilgin ve divan şairi. Mora’da dünyaya geldiği bilinen Hatem Ahmet’in doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. 1754’’te Yenişehir’de vefat etmiş ve burada toprağa verilmiştir. Bender ordusu defterdarı Akovalı Osman Şeydi’nin oğludur. Bu sebeple Akozalızade olarak da bilinir. Öğrenimini İstanbul’da yaptı. Mısır ve Hicaz’da bulunduğu Mekke’de nakşi şeyhlerinden Ahmet Yekdest-i Cüryani’den feyz aldı. Daha sonra Mora, Yenişehir’e yerleşti. Ölümüne kadar burada yaşadı.
Üç dilde şiir söyleyebildiği, Arapçayı ders verebilecek seviyede iyi bildiği ve aritmetikle uğraştığı belirtilen Hatem Ahmet, dönemin bilginlerinden biri olarak kabul edilir. Arapça ders notları öğrencilerinden Mehmet Sait Efendi tarafından Fevaid-i Hatemiyye adı ile toplanmıştır. Düzenlenmiş Divan’ı dışındaki yapıtlarından en önemlisi Tuhfe-i Şahidi’nin şerhidir. Divan’ı ise İstanbul’da yayımlanmıştır.
ESERLERİ
- Divan
- Fevaid-i Hatemiyye (Arapça ders notları)
- Tuhfe-i Şahidi
ESER ÖRNEKLERİ
DİVAN’DAN
GAZELLER
GAZEL I
Görmesem goncelli saff-be-saf hara heves
Niçin eyler der idim tazeler ağyara heves
La’lin öpe mey-i çend-sale başı benzemesin
Etdi pejmürde eline hayf şeker-hare heves
Uçsa da aks-i ruhı saki yine cama düşer
Renge reng eyler eden yar-ı seza-vara heves
Zahid ol serkeşi tenbih miyan balı verir
Hikmete dair eder etse de der-kara heves
Pişe-ger gamzesi tıfl-ı dile süzen verdi
Etmesem kaşki derzi-beçe dildare heves
Kulbı taktı yeniden delv-i şihaba meh-i nev
Felek imiş yine sirab-ı çemen-zara heves
Hane-i yarda ağyar sakal dağıtmış
İp boğazına o segin ediyor dara heves
Har-zar-ı gam olur gülşen-i rağbet hatem
Etme bu bağda bülbül gibi güftara heves
GAZEL II
Geh çeşm-i hunfeşanım ile derdim ağlarım
Geh yad edip o şuh-ı cevan-merdim ağlarım
Zahid gibi hararet-i düzehden ağlamam
Bir afitab-ı naza gönül verdim ağlarım
Reşk-efgen iken aksime ayine-i heves
Mir’at-ı aşka kendimi gösterdim ağlarım
Safrayı kardı hüsnünü humma-yı bi-eman
Gördükçe ah edip o but-ı zerdim ağlarım
Eşk-i firak eder deyü ter-damen arızın
El tıfl-ı naz-ı şifte-perverdim ağlarım
Hem-bezm idim o şeh-i işveyle göz göre
Ah-ı enisi gurbete gönderdim ağlarım
On gonce-i hayali hezar arz-ı kam ile
Gül-puş-i infi’al niçin eylerdim ağlarım
Yârin aman hattı görünmez bela gibi
Hatem gelince hatıra ürperdim ağlarım
KAYNAKÇA: Bursalı Mehmed Tâhir (1311). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 175, Varışoğlu, Mehmet Celal (1997). Hatem, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Divanının Tenkitli Metni ve İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 349
