HAYATI
Araştırmacı yazar, şair ve çevirmen. 31 Ocak 1916 günü İstanbul’da dünyaya geldi. 20 Kasım 1989’da İstanbul’da yaşama veda etti. Tam adı Cihad Fethi Tevetoğlu’dur. Fethi Tevetoğlu bazı yapıtlarını M. Atsıza Yoldaş, Atsıza Yoldaş, Ali Fethi, Tevetoğlu, F. Mengüç, Kopuz, Türkçü, 1 Numaralı Komünist Düşmanı ve Dr. Cihad Bilir imzaları ile kaleme aldı. Hafize Zehra Hanım ile deniz subayı Ali Dursun Teveoğlu’nun oğludur.
İlk ve orta öğrenimini Trabzon’da tamamlayan Fethi Tevetoğlu, liseyi Samsun Lisesi’nde okudu. 1941 yılında Askeri Tıbbiye’den tabip teğmen olarak mezun oldu ve çocuk hastalıkları uzmanı olarak çalıştı. 1944’de “Irkçılık ve Turancılık” davasında yargılandı ve aklandı. 1953 yılında doktorluk mesleğinden istifa ederek Türk Silahlı Kuvvetler’inden ayrıldı. Bir süre ihtisas yapmak amacı ile ABD’de kaldı. 1958 yılında yurda döndü ve Samsun’da doktorluk yapmaya başladı. 1961 seçimlerinde Adalet Partisi Samsun senatörü olarak seçildi. 1939-44 yılları arasında Samsun’da Kopuz adlı bir dergi çıkardı. Komünizmle mücadele derneklerinde aktif roller aldı.
Fethi Tevetoğlu’nun ilk şiiri “Kastamonu”, 1934’te Çığır dergisinde yayımlandı. Yazar, daha sonra şiir ve yazılarını Samsun’da kendisi tarafından çıkarılan Kopuz dergisinde yer aldı. Türk milliyetçiliğini savunan ve komünizmle mücadeleyi anlatan pek çok kitap yayımladı.
Fethi Tevetoğlu, 1956’da ABD “Çocuklarda Pheochromocytoma ve Toprak Yeme Anemisi” konusundaki buluşları dolayısıyla Tıp Ödülün sahibi oldu. Tevetoğlu, ayrıca 1968’de NATO Şeref Madalyası, 1972 Milliyetçi Çin Şeref Madalyası, 1972 Kore Şeref Madalyası, Türk Parlamenterler Birliği ile Word Atı Communist League ve Middle East Solidarity Council üyelik beratlarına layık görüldü. 1989’da ise Selçuk Üniversitesi Fethi Tevetoğlu’na fahri doktorluk payesi verdi.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA-İNCELEME:
- Fuzuli’nin Bahçesi (1938)
- Tagore Hayatı ve Eserleri (1939)
- Büyük Türkçü Ahmet Hikmet (1951)
- Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Enis Behiç Koryürek, Ömer Naci (1987)
- Rabindranath Tagore, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Mehmed Emin Yurdakul (Hayatı ve Eserleri), Atatürk’le Samsun’a Çıkanlar; Türkiye’de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler (1910-60)
- Bugünkü Rusya; Açıklıyorum, Utançduvarı, Milletlere Işık Tutan İki Beyanname, Faşist Yok Komünist Var, Kıbrıs ve Komünizm, Dış Politika Görüşümüz, Mukaddes Topraklardan Geçen Yol.
ŞİİR:
- Yarın Turan Benimdir (1934)
- Türklüğe Kurban (1934)
- Bir Bayrak Altında (1936)
ÇEVİRİ:
- Kan ve Toprak (Von R. Walther’den)
- Komünist Blok’ta Milliyet ve Mefkûre (G. Von Mende’den)
KAYNAKÇA: Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), Rıdvan Çongur / Fethi Tevetoğlu (Tercüman, 3.12.1989)