HAYATI
Metinler şerhi müderrisi, yazar, şâir, fikir adamı. 1864’te İstanbul’un Beylerbeyi semtinden dünyaya geldi. 22 Mayıs 1944’te Ankara’da yaşama veda etti. Tam adı Ömer Ferit Kam’dır. Askerî hekim Ahmed Muhtar Paşa ile Fatma Fıtnat Hanım’ın oğludur. Baba tarafı Çankırı asıllı olan Ferit Kam’ın annesi Âtıf Efendi Kütüphanesi’nin bânisi Defterdar Âtıf Efendi’nin torununun kızıdır.
Ortaöğrenimini Beylerbeyi Rüştiyesi’nde tamamlayan Ferit Kam, Tıbbiye Mektebi’ne ve Hukuk Mektebi’ne bir süre devam etti, öğrenimini tamamlamadan ayrıldı. Bu sırada dönemin tanınmış hocalarından Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrendi. 1905’te M. Asım Efendi’den icazetname aldı. 1887’de Hariciye Nezareti Tercüme Odası’nda göreve başladı. Bir yıl sonra sınavla Beylerbeyi Rüştiyesi’ne Fransızca hocası oldu. Daha sona Darülfünun Türk edebiyatı müderrisliğine (1914), Süleymaniye Medresesi felsefe-i umumiye tarihi müderrisliğine (1917) ve Darü’l-Hikmeti’l-İslamiye üyeliğine (1918) getirildi. 1919’da Edebiyat Fakültesi şerh-i mütûn (metin şerhi) müderrisi oldu. Milli Mücadele’den sonra bir süre açıkta kaldı. Kapatılmasına kadar Şer’iye ve Evkaf Vekâleti Telifat ve Tetkikat-ı İslamiye Heyeti üyeliği yaptı. 1924’te Darülfünun’da İran edebiyatı müderrisi oldu, üniversite reformuna kadar (1933) bu görevde kaldı. 1943’te DTCF’de İran edebiyatı kürsüsüne getirildi.
Özellikle klasik Türk ve Fars edebiyatı inceleme ve şerhleri ile tanınan Ferit Kam, Türkçe, Arapça, Farsça şiirleri olan; Sırat-ı Müstakim, Sebilürreşat, Edebiyat Fakültesi Mecmuası, Peyam-ı Sabah gibi dergi ve gazetelerde yazılar yayımladı. Bugünkü edebiyatı anlayabilmek için önceki edebiyatları da sırasıyla gözden geçirmek ve bilmek gerektiği fikrini savunmuştur. Ferit Kam, Türkçe, Arapça, Farsça dillerinde şiirler kaleme aldı. Eski Türk Edebiyatı, Arap ve Fars Edebiyatları sahasında uzman olan Ferit Kam, genel felsefe, İslam felsefesi, özellikle kelâm ve tasavvuf ile âlimane meşgul olmuştur.
ESERLERİ
Şiir:
- Türrehat, İst.. Karabet ve Kaspar Mtb., 1303/1886
Araştırma-İnceleme:
- Dini Felsefi Musahabeler, İst.: Sırat-ı Müstakim Mtb., 1329/1913 (sadeleştirilerek yb 1974)
- Vahdet-i Vücut, İst.: Matbaa-i Amire, 1331/1915 (yb [haz. Ethem Cebecioğlu] Ank., 1994)
- Asar-ı Edebiye Tetkikatı Dersleri, (1915-16 arasında verdiği ders notları, taşbaskı)
- Şerh-i Mütûn, (1919-22 arasında verdiği ders notları); İran Edebiyatı Tarihi, (Sadi’ye kadar, taşbaskı) İst.: Darülfünun Mtb., 1927
- Eski İranlılar’da Felsefe ve İbn Arabi’de Varlık Düşüncesi, 1992 (Eski İranlılar’da Felsefe, Türk Tarih Kurumu tarafından Türk Tarihinin Ana Hatları adlı esere kaynak olmak üzere hazırlattırılmış küçük bir inceleme olup Başvekâlet Müdevvenat Matbaası tarafından ayrı olarak yayımlanan müsveddelerin 37. sayısıdır)
Mektup:
- Avrupa Mektupları, (haz. Nergiz Yılmaz) İst.: Dergâh, 2000
Çeviri:
- Mebadi-i Felsefe’den İlm-i Ahlak (E. Boriac), 1923
- İlm-i Maba’de’t-Tabia (E. Boriac), 1925.
KAYNAKÇA: S. İ. “Kam, Ömer Ferit”, AA, I, 21; A. S. Levend, Profesör Ferid Kam: Hayatı ve Eserleri, İst., 1946; Gövsa, 203; S. H. Bolay, “Kam, Ferid”, TDEA, V, 127-128; ay, Ferît Kam, Ank., 1988; M. İz, Yılların İzi, İst., 1975; İ. Kara, “Kam, Ömer Ferit”, YYOA, II, 1-2.
