HAYATI
30 Nisan 1911 günü İstanbul’da dünyaya geldi. 5 Temmuz 2004 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Tam adı Abdülbasit Fahri İz’dir. Ankara kadılığı ve Şeriye Vekaleti müsteşarlığı yapan İsmail Abdülhalim Efendi ile Çelebizade Şerife Raife Hanım’ın oğlu; eğitimci yazar Mahir İz’in kardeşidir. İlk öğrenimini Ankara’da başladı. İtalyan Lisesi’nde başladığı orta öğrenimini bir süre Saint Michale Lisesi’ne devam ettikten sonra Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. 1938 yılında “Miraçname” başlıklı tezi çalışması ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Ardından aynı bölümde asistan olarak çalışmaya başladı. 1939-1940 yılları arasında Berlin’de bulundu. 1941’de “Abdülhak Hamit’in Üslubu” konulu tezi ile doçent oldu. 1943-1951 yılları arasında İngiltere Oxford Üniversitesi’nde hocalık yaptı. 1948’de Dorothy Rowley (evlendikten sonra aldığı ismi ile Şerife Raife) evlendi. 1954 yılında yurda döndükten sonra profesör oldu. 1971 yılında emekli oluncaya dek İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Kürsüsü’nde görev aldı. Emekliliğinden sonra bir süre ABD’de bulundu. Burada Chicago Üniversitesi’nde ders verdi. Yurda döndükten sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde görev yaptı. Ayrıca Tübingen (Almanya), Mc Gill ve Toronto (Kanada) New York ve Columbia (Amerika Birleşik Devletleri) misafir öğretim üyesi olarak görev yaptı.
Fahir İz’in yayımlanan ilk yazısı İslâm Ansiklopedisi’nin II. cildinde (1943) yer alan Bay maddesidir. İz daha sonra eski ve yeni Türk edebiyatı üzerine yazılarını sırası ile Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı ve Belleten dergileri ile İslam ve Britanica ansiklopedilerinde yer aldı. Harvard Üniversitesi tarafından yayımlanan Journal of Turkish Studies / Türklük Bilgisi Araştırmaları’nın on dördüncü ve on beşinci ciltleri “Fahir İz Armağanı” olarak yayımlandı.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA-İNCELEME
- Pabuççu Ahmed’in Garip Maceraları (sadeleştirme, 1961’de)
- Eski Türk Edebiyatında Nesir (1964’de)
- Eski Türk Edebiyatında Nazım (2 cilt, 1966-67 yılları arasında)
- Saltukname (1974’te)
- Kısa Türk Öyküleri Antolojisi (1978’de)
YABANCI DİLLERDE YAZILMIŞ YAPITLARI
- Birinci Palario Pei Sultani, Topkapı (İtalyanca)
- Türkish Verse (Nermin Menemencioğlu ile, 1975’de).
DİĞER ESERLERİ
- Fahir İz, ayrıca The Penguin Book of Turkish Verse (London 1978, Nermin Menemencioğlu ile birlikte), An Anthology of Modern Turkish Short Stories(Minneapolis 1978) adlı iki antoloji hazırlamıştır.
- Ayrıca H.C. Hony ve A.D. Alderson ile hazırladığı İngilizce-Türkçe sözlükleri de yayımlanmıştır.
KAYNAKÇA: Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999).