HAYATI
1 Ekim 1929 günü İzmir’de dünyaya geldi. 2010 yılında Ankara’da hayatını kaybetti. Tam adı Neyyir Doğan Aksan. Bazı yapıtlarını Doğan Naci imzası ile kaleme aldı. Fatma Sabiha ve maliyeci Ali Naci Aksan’ın oğludur. İlk ve orta okulu Elazığ’da, liseyi Ankara Atatürk Lisesi’nde okudu. Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1952’de mezun oldu. 1954 yılında mezun olduğu bölümde asistan olarak çalışmaya başladı. 1958’de doktor, 1964’te doçent ve 1972’de profesör oldu. 1982’de DTCF Dilbilim Anabilim Dalı başkanlığına getirildi. Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliği ve 1974-78 yılları arasında dilbilim ve dil bilgisi kolu başkanlığı yaptı. 1996 yılında DTCF’den kendi isteği ile emekliye ayrıldı.
Doğan Aksan, dilbilim alanında yapmış olduğu çalışmalarının yanı sıra 1953-60 yılları arasında Türk Dili ve Varlık dergilerinde yayımlanan şiir, öykü ve edebiyat eleştirisi türünde vermiş olduğu yapıtlar ile adından söz ettirdi. İlk şiiri “Benim Denizim” 1953’te Türk Dili dergisinde çıktı. Yazarın daha sonra şiir, yazı ve hikâyeleri Genç Kalemler, Evrim, Varlık, Her Hafta, Arayış, Doğancık, Türk Dili dergilerinde yer aldı
Dilbilim alanındaki yapıtlarında özellikle anlambilim ve Türkçenin anlambilimi üzerinde yoğunlaştı. Durgun ve gelişmeli anlambilimi ayrıntılı olarak açıkladı ve Türkçenin anlambilimi üzerinde durdu. Bu alandan yapmış olduğu çalışmalarını ise Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten başta olmak üzere çeşitli dergilerde yayımladı.
Permanent International Altaistic Conference (PIAC) üyesi olan Doğan Aksan, Türk diline yaptığı katkılardan dolayı 1998’de Türkiye Bilimler Akademisi Hizmet Ödülü’nün sahibi oldu.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA:
- Anlam Bilimi ve Türk Anlambilimi (1971)
- Tartışılan Sözcükler ve Özleştirme Sorunu (1976)
- Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim (3 cilt, 1977-82)
- Türkçenin Gücü (1987)
- Şiir Dili ve Türk Şiir Dili (1993)
- Türkçenin Sözvarlığı (1996)
- Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi (1998)
- Halk Şiirimizin Gücü (1999)
- Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını (2000)
- Cumhuriyetin Çocukluk, Gençlik Yılları ve Bugün (2001)
- Anadilimizin Sözdenizinde (2002)
- Dil, Şu Büyülü Düzen… (2003)
- Cumhuriyet Döneminden Bugüne Örneklerle Şiir Çözümlemeleri (2003)
- Türkçenin Zenginlikleri İncelikleri (2005).
YAYIMA HAZIRLAMA:
- Sözcük Türleri (2 cilt, 1976-1977)
- Türkiye Türkçesi Gelişmeli Sesbilgisi (1978)
- Dilbilim Seçkisi (Günümüz Dilbilimi ile İlgili Yazılardan Çeviriler, 1982)
ÇEVİRİ:
- Kokona Yatıyor (Ali Bey’den, 1961)
DENEME:
- Yaşadıkça (2006).
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999).
