HAYATI
On yedinci yüzyılın ortalarından on sekizinci yüzyıl başlarına kadar Anadolu’da yaşamış bir halk ozanıdır. Yaşamı üzerine fazla bilgi yok. Şiirlerinden alevi mezhebine mensup olduğu ve Orta Anadolu’da yaşadığı bilinmektedir. Cahit Öztelli, yine şiirlerine dayanarak Safeviler yararına birtakım eylemlerde bulunduğu, tutuklanıp cezalandırıldığı, giderek idam edilmiş olabileceği öne sürüyorsa (Bektaşi Gülleri, s:356) da somut bir örnek gösterememektedir. İran’a bağlılık pek çok alevi ve Bektaşi şairinde görülen ortak bir tutumdur. Hele Dedemoğlu’nun Şeyh Bedrettin’in görüşlerini benimsediği kabullenir ve şii batıni inançları benimseyenlerin baskıya uğradığı göz önünde tutulursa, şiirlerinde karşılaşılan zulme uğramak, kurtuluşu on iki soyundan, Ali’ye inanlardan beklemek temellerinin doğal sayılması gerekir.
Dedemoğlu’nun şiirleri toplanmamıştır. Az sayıdaki şiirleri, alevi Bektaşi halk edebiyatı örneklerini kapsayan antolojilerdedir.
ESERLERİ
- Akça Kuğum, Sen Mi Geldin Göllere
- Allah Muhammed Aşkına
- Bir Dereye Vardım Suyu Ses Verir
- Bir Selamın Geldi Seher Yelinden
- Çark Devrildi Dolap Döndü
- Çıktık Horasan’dan Eyledik Sökün
- Dedemoğlu Az Oku
- Dergâha Gelen Erenler
- El Ere Bunalmayınca Çağırmaz
- Erenlerin, Evliyanın Yoluna
- Erler Evliyalar Kırklar Yediler
- Geldim Gider Oldum Dar-ı Fenadan
- Gel Gönül Okuyu Virdi Hak Muhammed Ya Ali
- Gine Bad Yelleri Esti
- Gönül Sana Bir Nasihat Eyleyim
- Göründü (Gül-ü Seyran Bağlarında)
- Hasretin Ciğerim Büryan Eyledi
- İmam Hüseyin’e Olan Zulmatı
- İntizarım Ol Gözleri Mestime
- Kerbela Çölünden Sakin Mi Geldin
- Kimi Bulur Mevlasını
- Medet Hey Allah’ım Medet
- Mehdi’yi Eğer Candan Seversen
- Muhammed Ali Yi Candan Seversen
- Ne Güzel Yaratmış Hak Teala
- Neyledin Dünya
ESER ÖRNEKLERİ
“Akça kuğum sen mi geldin göllere
Arife kendini bildirmeye gör
Avcının dilinde göllerin namı
Sak ol tellerini yoldurmaya gör
Sinemin batışını yaralı gördüm
Bir dost yaraladı bir de sen vurdun
Eşinden mi ayrıldın nedir derdin?
Derdini dertliye bildirmeye gör
Derdin var ise de bilene bildir
Güle har düşerse bir müşkil haldir
Kızılırmak dosta doğru bir yoldur
Karış umanlara gel durmaya gör
Dedemoğlu böyle imiş yazılar
Sinede yarası olan sızılar
Aşık olan maşukunu arzular
Terk edip adeti kaldırmaya gör”
KAYNAKÇA: Vasfi Mahir Kocatürk / Tekke Şiiri Antolojisi (1955).
