HAYATI
1882 yılında Uşak’ta dünyaya geldi.7 Kasım 1965 günü Ankara’da hayatını kaybetti. Tam adı Ahmet Rasim Atalay’dır. Demirci Mehmet Çavuş ile ev hanımı Halime Hanım’ın oğludur.
Besim Atalay, Uşak ve İstanbul’da medrese eğitimi gördü. İstanbul’da medrese öğrenimi gördüğü sırada Çarşambalı Hacı Ahmet Efendi’den dersler aldı. 1912’de Darülmuallim’den mezun oldu ve Anadolu’nun çeşitli yerlerinde öğretmen olarak çalıştı. Daha sonra Maraş, İçel, Uşak ve Niğde milli eğitim müdürlükleri görevinde bulundu. 1919’de Silifke’de Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti’ni kurdu. Uşak’ta direniş hareketinde görev aldı. 1920’den 1946’ya kadar Kütahya Milletvekili olarak mecliste bulundu.
İyi decede Arapça ve Farsça bilen Besim Atalay, 1937-1942 yılları arasında Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi ile Polis Enstitüsü’nde Farsça derslerini okuttu. Kuruluşundan itibaren görev yapmış olduğu Türk Dil Kurumu’ndan görüş ayrılığı sebebi ile ayrıldı.
Şiirleri ve bazı edebi eserleri de bulunan Besim Atalay, Türkçülük ve Türkçe konusunda önemli çalışmalar yaptı. Türk dilinin sadeleşmesi konusunda çaba harcadı. Türkçenin dilbilgisi, söz dizini ve filolojik özelliklerini içeren eserler kaleme aldı.
Besim Atalay, şiirlerinde Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet ve Türklük konularını ele aldı. Ayrıca Kuran-ı Kerim’ ve Kaşgarlı Mahmut’ın Divan-ı Lügat’ı Türk adlı eserini Türk diline kazandırdı.
ESERLERİ:
Bektaşilik ve Edebiyatı (1921’de), Türk Zaferine Armağan / Hilafet Saltanat ve Cumhuriyet Hakkında (1923’te), Maraş Tarihi ve
Coğrafyası (1923’te), Müslümanlara Öğütler (1923’te), Baş Belaları (oyun, üç perde 1927’de), Türk Dil Kuralları (1931’de), Onuncu Yıl Destanı (1933’te), Suna ile Çoban Hikâyesi (1939’da), Türkçemizde Men / Man (1940’da), Türk Dilinde Ekler ve Kökler Üzerinde Bir Deneme (1942’de), Divan-ı Lügat’it Türk (çeviri tıpkı basım, 5 cilt, 1939-43 arasında), Et Tuhfetü’z-Zekiye ’l
Lugati’t Türkiye (çeviri tıpkı basım, 1946’da), Türkçe’de Kelime Yapma Yolları (1946’da), Müyessiretü’l-Ulûm (çeviri tıpkı basım, 1946’da), Eş-Şuzûrü’z-Zehebiye ve’l Kitabü’l Ahmediye ’l Lügat’it Türkiye Çevirmesi (1949’da), Senglah Lugat-ı Nevaî (tıpkı basım, 1950’de), Arapça ile Türkçe’nin Karşılaştırılması (1954’te), Türk Dili ve İbadet (1961’de), Kur’an Tercümesi Tanrı Kitabı (1962’de), Hayvan Hikâyeleri ya da Hayvanlardan Öğütler (1962’de), Türk Dilinde Ana Kelimeler veya Türkçe’de Türetme Sözlüğü (1967’de), Abuşka Sözlüğü (1970’te)
