HAYATI
6 Haziran 1915’te İstanbul’da dünyaya geldi. 6 Eylül 1982’de İstanbul’da hayatını kaybetti. Bazı eserlerinde Ayşe Nur imzasını kullandı. Nesibe Hanım ile Tevfik Bey’in kızıdır. Öğrenim hayatına Brüksel’de başladı. 1934’te Elime Jacqmaine Lisesi’ni bitirdi. 1939’da Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nden mezun oldu. Aynı fakültede asistan olarak göreve başladı ve doçentliğe kadar yükseldi. 1948 yılında solcu olduğu gerekçesiyle, bazı öğretim görevlileri ile birlikte görevinden uzaklaştırıldı. 1949-1956 yılları arasında Yeni İstanbul ve Vatan gazetelerinde çalıştı. Bir süre Milletlerarası Çalışma Bürosu’nda kütüphanecilik yaptı. 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra Ceza Kanunu’nun 141. Maddesine aykırı eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle tutuklanarak Vedat Günyol ve Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte yargılandı, aklandı. Fransızca, Almanca, İngilizce, Yunanca ve Latince, tam beş dil bilen Azra Erhat’ın adına 1983 yılında Yazko Çeviri dergisi tarafından çeviri ödülü konuldu; ancak bu ödül sadece iki yıl verilebildi.
Azra Erhat’ın eserleri çoğunlukla Yeni Ufuklar dergisinde yayımlandı. Ayrıca Cumhuriyet, Vatan ve Milliyet Sanat gibi dergi ve gazetelerde de yapıtları yer buldu. Türk edebiyatında Yeni Ufuklar çizgisinde gelişen hümanizm anlayışının en önemli kalemlerinden biri olan Azra Erhat, çalışmalarında Halikarnas Balıkçısı ile birlikte hümanist anlayışı ve bu anlayışın temellenmesinde etken olan Batı Anadolu’daki Eski Yunan uygarlıklarını temel aldı.
Azra Erhat, A. Kadir ile birlikte Homeros’tan çevirdikleri Iliada’nın birinci cildi ile Habib Edip Törehan Bilim Ödülünün, üçüncü cildi ile de 1961 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülünün sahibi oldu.
ESERLERİ
DENEME: İşte İnsan-Ecce Homo (1969), Sevgi Yönetimi (1978).
İNCELEME-ARAŞTIRMA: Sophokles: Hayatı Sanatı ve Eserleri (1954), Aristophanes (1958), Yunus Emre (S. Eyuboğlu ile, 1974), Mektuplarıyla Halikarnas Bahkçısı (1976), Hesiodos Eseri ve Kaynakları (S. Eyuboğlu ile, 1977), Pir Sultan Abdal (S. Eyuboğlu ile, 1977), Sapho Üzerine Konuşmalar-Şiirlerinin Çevirileri (Cengiz Bektaş ile, 1978).
GEZİ: Mavi Anadolu (1960), Mavi Yolculuk (1962), Karya’dan Pamlya’ya Mavi Yolculuk (1979). ANI: En Hakiki Mürşit (1996), Gülleyla’ya Anılar – En Hakiki Mürşit (2002).
ÇEVİRİ: Elektra (Sophokles’ten, 1941), Devlet III (Eatun’dan, 1944), Versailles Tuluatı (Moliere’den, O. V. Kanık ile, 1944), Barış (1947) – Kuşlar (S. Eyuboğlu ile, 1966) – Kadınlar Savaşı (S. Eyuboğlu ile, 1966) (Aristophanes’ten), Küçük Prens (1953) – Güney Postası (1966) (A. de Saint-Exupéry’den), Türkiye Tarih ve Sanat Memleketi (A. Gabriel’den, 1954), Dişi Kedi (1954) – Cicim (1955) (S.G. Colette’ten), Şölen (Eatun’dan, S. Eyuboğlu ile, 1958), İlyada (3 cilt, 1959-67) – Odysseia (1970) (Homeros’tan, A. Kadir ile), İnsanlar ve İnsanlar (J. Bruller’den, S. Eyuboğlu ve V. Günyol ile, 1965), Zincire Vurulmuş Prometheus (Aiskhylos’tan, 1968), Theo’ya Mektuplar (V. van Gogh’tan, 1969), Gül ile Söyleşi (çocuk kitabı Homeros’tan, 1976), Troya Masalları (1981).
SÖZLÜK: Mitoloji Sözlüğü (1972), Gargantua (F. Rabelais’den, 1973)
