HAYATI
Gazeteci-yazar. 1884’te Manisa’ya bağlı Gördes ilçesinde dünyaya geldi. 11 Aralık 1967’de İstanbul’da yaşama veda etti. Us soyadı kendisine Soyadı Kanunu’ndan sonra Atatürk tarafından verildi. Tam adı Mehmet Asım Us’tur. Gördesli tüccarlardan saatçi Hacı Hasan Hulusi Efendi ile Sıdıka Hanım’ın oğludur. Gazeteci, yazar Hakkı Tarık Us ve Hasan Rasim Us kardeşleridir.
Ortaöğrenimini Beşiktaş Askeri Rüştiyesi’nde ve Vefa Lisesi’nde tamamlayan Asım Us, 1907’de Mülkiye Mektebi’nden mezun oldu. Ziraat Bankası piyango katipliği, İzmir Vilayeti maiyet memurluğu ve Elmalı Kaymakamlığı görevlerinde bulundu. Bir süre Tanin gazetesinde çalıştı. Erkek Öğretmen Okulu’nda, Galatasaray Lisesi’nde öğretmenlik, Maliye Nezareti’nde mümeyyizlik yaptı. Cumhuriyet’in ilanından sonra 1927’de Artvin milletvekili seçildi ve bu görevi 1950’ye kadar sürdürdü. Ölümünden sonra Kadıköy Zühtüpaşa mahallesinde Kızıltoprak tren istasyonunu Bağdat caddesine bağlayan sokağa ismi verildi.
Asım Us, 1910’da çalışmaya başladığı Tanin gazetesinde “Dereden Tepeden” ve “Karikatür” başlığı altında yazılar kaleme aldı. 1917’nin Ekim ayında Ahmet Emin Yalman ile birlikte Vakit (Vakıt) gazetesini çıkarmaya başladı. 1930-40 yılları arasında döneminin en çok okunan yazarlarından biri olan Asım Us’un aralarında İzmir’den Bursa’ya (1922’de), Yugoslavya Seyahat Notları (1939’da) ve Londra Seyahat Notları (1939’da), gibi seyahat kitaplarının olduğu on bir yapıtı bulunmaktadır.
ESERLERİ
DERLEME-ANI-GEZİ:
- Karikatür (gazete yazıları, 1911)
- Ameli Kitabet Usul-i Tahrir (1914)
- Anadolu Yavrusunun Kitabı (Ahmet Cevat ile, 1917)
- Müntehap Çocuk Şiirleri (antoloji, Celal Sahir ile, 3 cilt, 1918-19)
- İzmir’den Bursa’ya (Halide Edip, Yakup Kadri, Falih Rıfkı ile, 1922)
- Yugoslavya Seyahat Notları (1936)
- Londra Seyahati İntibaları (1939)
- İstanbul’dan Çoruh’a (1948)
- Gördüklerim Duyduklarım Duygularım: Meşrutiyet ve Cumhuriyet Devirlerine Ait Hatıralar ve Tetkikler (1964)
- Son 150 Yılın Tarihi: Tanzimat Paşaları (1965)
- Asım Us’un Hatıra Notları: 1930’dan 1950 Yılına Kadar Atatürk ve İsmet İnönü Devirlerine Ait Seçme (Fıkralar, 1966)
ÇEVİRİ:
- Kader (Voltaire’den Zadig, 1936).
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013), Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968), Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-1983), TDE Ansiklopedisi (c. 8, 1976-98), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001)