HAYATI
1881 yılında Gelibolu’da dünyaya geldi. 1 Temmuz 1955 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Tam adı Albülhak Adnan Adıvar’dır. Kadı Ahmet Bahai ile Sabiha Hanım’ın oğludur. 1905 yılında Tıbbıye-i Mülkiye’yi bitirdikten sonra Avrupa’ya gitti; Almanya’da Berlin Üniversitesi’nde asistan olarak görev yaptı. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra yurda dönerek Tıbbıye’de öğretim görevlisi olarak çalıştı. Hilalıahmer (Kızılay) müfettişi olarak I. Dünya Savaşı’na katıldı. 1917 yılında o sıralarda Lübnan’da eğitimci olarak görev yapan Halide Edip ile evlendi. Nikah, Halide Edip’in babasının izni ile Bursa’da kıyıldı. Evlilikleri Adnan Adıvar’ın ölümüne kadar sürdü ve bu evlilikten çiftin çocuğu olmadı.
Aralık 1919’da yapılan seçimlerde İstanbul’dan milletvekili seçilerek Son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne girdi. Şair Mehmet Emin Yurdakul ve Yusuf Akçura ile Mütareke döneminde Milli Türk Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. İstanbul’un işgalinin ardından, eşi yazar Halide Edip Adıvar ile Ankara’ya geçti. İstanbul milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katıldı. I. TBMM hükümetinde Sağlık Bakanlığı görevinde getirilerek genç Cumhuriyet’in ilk sağlık bakanı oldu. Mart 1921’de TBMM’nin ikinci başkanlığına seçildi. Rauf Orbay, Kazım Karabekir ve Ali Fuat Cebesoy ile birlikte 17 Kasım 1924 günü Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Partinin 1925 yılında kapatılması sonra 1926-1939 yılları arasında eşi Halide Edip Adıvar ile birlikte İngiltere ve Fransa’da yaşadı. İngiltere’de yaşadığı yıllarda Britanica Ansiklopedisi’nin on dördüncü basımı için Türkiye’nin “Yeni Zaman Tarihi”ni kaleme aldı. Paris’te yaşarken de Yaşayan Doğu Dilleri Okulu’nda okutman olarak görev yaptı.
Türkiye’ye döndükten sonra, ölümüne kadar İslam Ansiklopedisi’nin yayın kurulu başkanlığı görevini yürüttü. 1946-1950 yılları arasında bağımsız milletvekili olarak TBMM’de bulundu.
Adnan Adıvar, ölümüne kadar Cumhuriyet gazetesi ve Yeni Ufuklar dergisinde denemeler ve düşün yazıları yayımladı.
Peyami Safa, Adnan Adıvar için: “Adnan Beyi bu şöyle böyle taraariyle değil, ona mahsus bir halin câzibesi içinde sevdim. Bütün vekarlı görünüşünü kalıplayan derin bir âhenk ve muvazene içinde, fikirlere, hâdiselere ve insanlara karşı içli ve anlayışlı bir duruşu vardı. Bu ‘kâmil’ hali, onun hüviyeti üzerinde, bütün onu tanıyanların saygısını buluşturuyordu. Gençliğinde de böyleydi herhalde. Çünkü bu hüviyet onda, geniş ve çeşitli bir kültürün cilâladığı tabiî bir hâldi, bir mîzaçtı. Onun kendi kendine daima uygun, rahat ve düzgün, ütülü görünüşü, hiç bir zaman, hiç bir yerinden pot vermemiştir” değerlendirmesini yapmıştır.
ESERLERİ
ARAŞTIRMA-İNCELEME: Faust’a Dair Bir Tahlil Tecrübesi (İstanbul 1939), Les Sicience Chez le Tures Ottomans (Paris 1939), Osmanlı Türklerinde İlim (ilk baskı Fransızca, 1939; 2. bas. 1943), Tarih Boyunca İlim ve Din (2 cilt, 1944), Bilgi Cumhuriyet Haberleri (1945), Dur Düşün (1950), Bizans’ta Yüksek Mektepler (1953), Hakikat Peşinde Emeklemeler (1954).
BİYOGRAFİ: Farabî (1947) DENEME: Bilimin Sarp Yolunda Cüretkâr Adımlar (6. bas., 2003).
ÇEVİRİ: Felsefe Meseleleri (Bertrand Russel’dan, The Problems of Philosophy adlı eseri, 1935).
ESER ÖRNEKLERİ ,Adnan Adıvar, İlim ve Din-İslam ve Orta Çağlar