HAYATI
Divan şairi. İstanbul’da dünyaya geldiği bilinen şairin doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. Abdi Paşa, Sakız mutasarrıflığı yaptığı sırada hayatını kaybetmiş ve burada toprağa verilmiştir. Küçük yaşta saraya alınmış ve iç oğlanı olarak yetiştirilmiştir. Kısa zamanda yükselerek vezir unvanı alan Abdurrahman Abdi Paşa, 1669’da nişancılığa tayin edilmiştir. Sonraki yıllarda sırayla İstanbul kaymakamlığı ve Bosna valiliği yaptıktan sonra yeniden nişancılığa tayin edilmiş, kubbe vezirleri arasına alınmıştır. Daha sonra Bosna valiliği, Kandiye valiliği ve Sakız mutasarrıflığı görevlerine getirilmiştir. Son görev yeri Sakız mutasarrıflığıdır.
ESERLERİ
- Nişancı Tarihi (Vekayi-name) 1648-1682 yılları arasında yaşanan olayları konu alır.
Abdurrahman Abdi Paşa’nın mürettep divanı yoktur. Ayrıca Attar’ın Pendname’si ile Ka’b ibni Zübeyr ve Urfi’nin kasidelerini de şerh etmiştir.
ESER ÖRNEKLERİ
KASİDE
Es-selam ey ka’inatun efitab-ı enveri
Hazret-i Hakkun habib-i ekremi peygam-beri
Mazhar-ı ta’zim “levlak” iftiharü’l- enbiya
Mesned-ara-yı risalet daver-i ins ü peri
Mukteda-yı mümkinat ü pişuva-yı mürselin
Evvelin ü ahirinün ser- fıraz u serveri
Hep rümuzat-ı ulum-ı evvelin ü ahirin
Ma’den tab-ı şerifinün kadimi cevheri
Aleme envar-ı tevhid andan işrak eyledi
Maşrık hurşid-i Rahşan-ı hidayetdür deri
Nurınun muhtacı şem’-i mihr-i kandil-i kamer
Cami’-i iclalinün arş-ı mu’alla minberi
Rütbe-i valasınun üftadesi peygam-beran
Der-geh –i a’lasınun cümle melekleri çakeri
Ka’be-i der-gahına irmezdi bir mahluk anun
Olmasaydı hizr-ı Tevfik-ı ilahi reh-beri
Asitan-ı sidre-sayında hezaran şerm ile
Hak-rub olsa n’ola ruhu’l-eminün şeh-peri
Ol mükerrem hadi-i kül kim ila-yevmi’l-kıyam
Alemi kıldı müzeyyen mu’cizat-ı ekberi
Ol mu’azzam sahib-i mihr-i nübüvvet kim Huda
Eylemiş cümle cemadatı bile ferman-beri
Ol hudavend-i hakikat kim zemin ü asuman
Oldı hayran-ı kelam-ı eblag-ı mu’ciz-teri
Ayet-i kübra-yı asar-ı kemalu’llahdur
Mushaf-ı hüsn ü cemalinde münevver peykeri
Padişah-ı mülk-i kurbiyyet ki olmış ta ezel
Taht-gah-ı “Li-ma’a’allah” u tecelli efseri
Hazret-i şahenşeh-i kevneyn-i “Ev edna” makam
Bus-ı na’leyn-i şerifi oldı arşun mefharı
Habbeza şayeste-i vasf-ı “Ala hulkın azim”
Arş-ı aladan mu’lladur makam-ı ber-teri
Bir makama vasıl oldı kim o fahrü’l-alemin
Anda tahrik idemez kerrübiyan bal ü peri
KAYNAKÇA: Abdülkadir Özcan / Defterdar Sarı Mehmed Paşa: Zübde-i Vekâi – Tahlil ve Metin (doktora tezi, 1979), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (cilt:1, s.156).
