HAYATI
1926 doğumlu şair, öykü ve roman yazarı. 1926 yılında Ankara’nın Polatlı ilçesinde bağlı Ömerler köyünde dünyaya geldi. 30 Eylül 2014 günü Ankara’da yaşama veda etti. Bazı yapıtlarını Adil Talip imzası ile kaleme aldı. Safiye Hanım ile çiftçi İbrahim Apaydın’ın oğludur.
İlkokulu bitirdikten sonra ortaöğrenimini, 1943’de Çiftçiler Köy Enstitüsü’nde, yükseköğrenimini 1946’da Hasanoğlan Köy Enstitüsü’de tamamladı. Ayrıca, Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü’nü bitirdi. Yüksek Köy Enstitüsü mezunu arkadaşları ile birlikte Yedek Subay Okulu’ndan çavuşa çıkarılarak askerlik görevini çeşitli sürgün alaylarında yaptı. Terhisinden sonra Turhal Ortaokulu ve Amasya İlköğretmen Okulu’nda öğretmen olarak çalıştı. Demokrat Parti iktidarı döneminde bir ara bakanlık emrine alındı, sonra yeniden Danıştaş kararıyla görevine geri döndü. 1979 yılında kendi isteği ile emekliye ayrıldı. “Sarı Traktör” adlı romanı İngilizce ve İtalyancaya, öykülerinden bazıları Macarca, Rusça, İspanyolca, İngilizce ve Almancaya çevrildi. Birçok yapıtı hakkında dava açılarak kitapları toplatıldıysa da açılan bu davaların hepsinden beraat etti. “Sarı Traktör” ve “Toz Duman İçinde” adlı romanları oyunlaştırılarak radyoda oynandı. “Ortakçılar” romanı tiyatroya uyarlanarak sahnelendi. Kitapları hakkında bitirme tezleri hazırlandı.
Edebiyata şiir ile başlayan Talip Apaydın’ın ilk şiirleri 1946’da Doğuş ve Köy Enstitüleri dergilerinde yayımlandı. Daha sonra şiir, öykü ve yazıları Varlık, Fikirler, Türkiye Yazıları, İmece, ABeCe, Öğretmen Dünyası ve Cumhuriyet gibi dergi ve gazetelerde yer aldı. 1948-50 yılları arasındaki ürünlerini köy gözlemlerini kullanarak kaleme aldı. Aynı yıllarda köy ve kasaba çevresinde yaşanan olayları konu alan öykü ve romanlara yöneldi.
Genç yaşta yaşamın olağan gelişimini bölen olaylara karşın direnme gücünü yitirmeyen ve sanat eğilimlerini geliştirme olanaklarından uzak kalmayan Talip Apaydın, toplumcu gerçekçi edebiyat anlayışıyla yazdığı yapıtlarında çeşitli yönleriyle köy gerçekliğini yansıttı. Yazar, köy edebiyatının en verimli kalemlerinden biri olarak gösterildi.
Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Köy Enstitüleri Vakfı üyesi olan Talip Apaydın, “Toprağa Basınca” ile 1964’de Doğan Kardeş Çocuk Romanı Armağan’ında üçüncülük ödülünün; “Yapılar Yapılırken” ve “Otobüs Yarışı” adlı basılmamış radyo oyunları ile 1970’de TRT Sanat Ödülleri Yarışması’nda iki başarı ödülünün; “Tütün Yorgunu” ile 1976’da Madaralı Roman Ödülünün, “Köylüler” ile 1992’de Orhan Kemal Roman Armağanının ve Edebiyatçılar Derneği Özel Ödülünün sahibi oldu.
“1957’den sonra kırsal kesim insanlarının doğayla ve toplum güçleriyle ilişkilerini konu alan romanlar yazdı. Öykülerindeyse gözlem gücüne bağlı olarak yalın kuruluşlar içinde büyük etkiler sağlayan başarılı bir düzeye ulaştı; Çehof öykücülüğünün olanakları içinde insancıl ve derinlemesine olmayı başardı”. (Demir Özlü)
ESERLERİ
ŞİİR:
- Susuzluk (1956)
- Kırsal Sancı (1999).
HİKÂYE:
- Ateş Düşünce (1967)
- Öte Yakadaki Cennet (1972)
- Koca Taş (1974)
- O Güzel İnsanlar (çocuk hikâyeleri, 1978)
- Yolun Kıyısındaki Adam (1979)
- Yangın (1981)
- Duvar Yazarları (1981)
- Kökten Ankaralı (1982)
- Hendek Başı (1984)
- Hem Uzak Hem Yakın (1985)
- Sıra Dışı Öyküler (1994)
- Öykülerle Çizgiler (1998)
- Biz Varız (2000)
ROMAN:
- Sarı Traktör (1958)
- Yarbükü (1959)
- Emmioğlu (1961)
- Ortakçılar (1964)
- Ferhat ile Şirin (1965)
- Toprağa Basınca (çocuk romanı, 1966)
- Dele (1972)
- Yaz Davar (1973)
- Toz Duman İçinde (1974)
- Ortakçının Oğlu (Ortakçılar ile birlikte, 1974)
- Tütün Yorgunu (1975)
- Kente İndi İdris (1981)
- Vatan Dediler (1981)
- Köylüler (1991)
- Dene (1993).
ANI:
- Bozkırda Günler (1952)
- Karanlığın Kuvveti (köy enstitüsü yılları anıları, 1967)
- Akan Sulara Karşı (1985).
OYUN:
- Bir Yol (1966).
DENEME:
- Bilgiden Bilince Eğitim (1995)
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999),
