- HAYATI
XVIII. yüzyıl divan şairlerinden. 1759’da Bursa, Orhaneli’nde dünyaya geldi. 1818’de Bursa’da vefat etmiş ve Bursa Deveciler Dergahı’na gömülmüştür. Orhan Gazi devri emirlerinden Kaygulu Bey’in soyundandır. Asıl adı Halil olan şair, şiirlerinde Şeyh Kaygulu mahlasını kullanmıştır. Celveti tarikatına mensuptur.
Şeyh Kaygulu’nun dili sade, üslubu ve anlatımı da sadedir. Mısraları içinde en küçük bir sanatkarlık kaygısı olmadığı gibi, kuvvetli bir renk ve ahenk ve bariz bir coşkunluk da yoktur. Bu bakımdan eseri Muhammediye’ye ve aruzla yazılan pek çok emsaline ve saz şiirinin birçok koşma ve destanına nispetle fakirdir. Fakat onların hepsinden daha üstün bir doğallığı vardır. Türk nazmının en spontane edasını onun eserlerinde gördüğümüzü söyleyebiliriz.
ESERLERİ
- Divan
- Muhammediye
- Valâyetnâme
- Hâdi’l-uşşak
- Mezburatü’-hakâyık-ı Kaygulu Sultan
ESER ÖRNEKLERİ
I
Yılan giymiş başa börkü
Tavuğa dönmüş tilki
Karınca çevirir harab asi
Bunca oldu harab asi
Denize gemi saldım
Ne ucu var ne bucağı
Hançeri taşa çaldım
Ne kıçı var ne bacağı
II
Bu virandan bir gün ola,
Gidem ağlayı ağlayı.
İçem ecel şerbetini
Yudam ağlayı ağlayı…
Güvenme gel bu fenaya,
Sevinme sen bu dünyaya,
Hor bakma bunda ednaya,
Ne dem ağlayı ağlayı.
Eyleme buna sen sevda,
Düşme gurur ile derde,
Tenim türab olur yerde,
Yatam ağlayı ağlayı.
Şeyh Kaygulu ola viran,
Var mı bu cihanda duran
Konar geçer bir gün kervan,
Gidem ağlayı ağlayı…
KAYNAKÇA: Kocatürk, Vasfi Mahir (1969). Tekke Şiiri Antolojisi, Türk Edebiyatında Dinî ve Tasavvufi Şiirler. Ankara: Edebiyat Yay. 450, “Kaygulu Halil Efendi” (1982). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopesi. C. 5. İstanbul: Dergâh Yay. 233.
