HAYATI
Şair ve gazeteci-yazar. 1913’te Üsküp yakınlarındaki Radovişte’de dünyaya geldi. 10 Nisan 1988’de İstanbul’da yaşama veda etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi. İlk şiirlerini gerçek adı olan Şevket Hıfzı imzası ile kaleme aldı. Balkan Harbi sebebiyle İstanbul’a göç eden bir aileden gelen Şevket Rado, Kevser Hanım ile Hıfzı Bey’in oğludur. Bir dönem Selanik mebusluğu yapan Radoviştekili Mustafa Bey’in torunudur. Yazar Orhan Pamuk’un ise eniştesidir.
Vefa Lisesi’nde ortaöğrenimine başlayan Şevket Rado, lise eğitimini Pertevniyal Lisesi’nde tamamladı. Lise son sınıfta iken Son Posta gazetesinde düzeltmenlik yaptı. Gazetede çalışırken İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti. İkinci sınıfta kaydını Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne aldırdı. 1933’te AÜ Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul’a dönen Rado, Akşam gazetesinde tekrar gazeteciliğe başladı ve burada tam yirmi beş yıl muhabirlik, fıkra yazarlığı, yayın müdürü olarak çalıştı.
Şevket Rado 1956’da Yapı ve Kredi Bankası’nın desteği ile Aile, Resimli Hayat ve çocuklar için Doğan Kardeş dergilerini çıkardı. Aynı yıl, yayımlandığı dönem büyük ses getiren ve ilk gün 150.000 gibi bir satış elde eden, Hayat dergisini yayımladı. Şevket Rado, Hayat dergisi dışında sinema – tiyatro dergisi Ses, Resimli Roman, Hayat Spor, Ayna ve Hayat Tarih dergilerini çıkardı.
Gazetecilik mesleği dışında Zoğrafyon ve St.Joseph liselerinde Sosyoloji ve Edebiyat öğretmeni olarak çalıştı, İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde “Yazı Türleri” hocalığı ve beş yıl süre ile İstanbul Radyosunda her hafta aile sohbetleri programları yaptı. 1961 yılında fasiküller halinde yayınlamaya başladığı Hayat Ansiklopedisi büyük bir olay olmuş ve 150.000 adetten fazla satmıştır.
Yazın yaşamına henüz lise öğrencisi iken başlayan Şevket Rado’nun edebiyata yönelmesinde Fransızca öğretmeni Nurullah Ataç’ın büyük etkisi oldu. Rado’nun Şevket Hıfzı imzası ile kaleme aldığı ilk şiirleri 1933’te Varlık dergisinde yayımlandı. Sonraki yıllarda şiir ve yazıları Muhit ve Milli Mecmua’da yer aldı. Necip Fazıl Kısakürek etkisinin görüldüğü ve hüzünlü bir dille kaleme aldığı şiirlerinde aşk, yalnızlık ve doğa konularını işledi. Şiirlerinden bazıları farklı formatlarda bestelendi.
Şevket Rado, fıkra yazarlığına başladıktan sonra şiir yazmayı bıraktı ve deneme, sohbet türünde eserler verdi. Son yıllarında Tercüman gazetesinde pazar günleri sohbet yazıları yazan Rado’nun ayrıca halk edebiyatı, inceleme ve biyografi gibi birçok konuda sadeleştirdiği ve yayıma hazırladığı eserleri de bulunmaktadır.
Türk Dil Kurumu üyeliği de yapan Rado, Başbakanlık Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü “Meslekte Elli Yıl” ve “Basın Şeref Kartı” sahibiydi. Yazar, gazetecilik mesleğine yapmış olduğu katkılardan dolayı 1987’de Burhan Felek Hizmet Ödülünün sahibi oldu. Şevket Rado, Türkiye’nin ilk kadın Hukuk Profesörü Prof. Dr. Türkan Rado ile evliydi.
ESERLERİ
ŞİİR:
- Şiirler / Kördüğüm adlı bir kitapta toplamıştır (İstanbul 1970).
NESİR YAZILARI:
- Eşref Saat (İstanbul 1956)
- Ümit Dünyası (İstanbul 1957)
- Hayat Böyledir (İstanbul 1962)
- Aile Sohbetleri (İstanbul 1967)
- İnsan Severse Yaşar (İstanbul 1981)
- Saadet Yolu (İstanbul 1981)
- Sözün Gelişi (İstanbul 2003) (haz. Cem Akaş)
GEZİ YAZILARI
- Amerikan Masalı (İstanbul 1950
- Ellinci Yılında Sovyet Rusya (İstanbul 1968)
- Milliyetçi Çin Ne Âlemde? (Ankara 1969)
DERLEME VE BİYOGRAFİ:
- Yunus Emre (İstanbul 1972)
- Türk Şairlerinden Seçmeler (İstanbul 1972)
- Kerem ile Aslı (İstanbul 1972)
- Karacaoğlan (İstanbul 1974)
- Türk Hattatları (İstanbul 1984)
- Ahmed Midhat Efendi (Ankara 1986)
DİĞER ESERLERİ:
- Bursa (İstanbul 1948, Vedat Nedim Tör ile birlikte)
- Yaşayan Mevlidi Şerif (İstanbul 1964)
- Sultan Cem’in Başına Gelenler: Vâkıât-ı Sultan Cem (İstanbul 1969)
- Kuruluşunun 25. Yıldönümünde Yapı Kredi Bankası ve Kâzım Taşkent (İstanbul 1969)
- Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Seyahatnamesi (İstanbul 1970)
- Bostancıbaşı Defteri (İstanbul 1972)
- Harb İçinde Elçilik, İzzet Fuat Paşa’nın hatıralarından (İstanbul 1976)
- Onsekizinci Yüzyılın Başında Osmanlı Kıyafetleri (Fransız Büyükelçisi Marquis de Ferriol’ün Hollandalı Ressam Van Mour’a yaptırdığı 100 resimle Türkler’e ait bazı törenler ve açıklamalar,
- Cenap Yazansoy, İstanbul 1980)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Çanakkale’yi Anlatıyor (haz. Ruşen Eşref, metni günümüze uyarlayan: Şevket Rado, resimleyen: Hayrettin Çizel, İstanbul 1981)
- Âletler ve Âdetler (İstanbul 1987, Şevket Rado’nun başkanlığında Halûk Şehsuvaroğlu, M. Uğur Derman, M. Zeki Kuşoğlu, Y. Durul, M. Ülkütaşır, Uğur Göktaş, Zahir Güvemli ve Prof. Dr. Bediî Gorbon ile)
- Gian Battista Toderini, İbrahim Müteferrika Matbaası ve Türk Matbaacılığı (Fransızca’dan trc. Fatma Rikkat Kunt; Şevket Rado çevirinin dilini sadeleştirmiş, kitaba bir girişle “Türk Matbaacılığı ve Mecmuacılığında Yenilikler” adıyla bir bölüm eklemiştir, İstanbul 1990)
- Şevket Rado, Pierre Lazareff’den Fransa’da Basın Rezaletleri yahut Fransa’yı Çökerten Dördüncü Kuvvet (İstanbul 1945; 2. bs. Tarık Dursun K.’nın sadeleştirmesiyle, İstanbul 1995)
- Nathaniel Hawthorne’dan Boğa Başlı Canavar (İstanbul 1946 ?)
- Ejderhanın Dişleri (İstanbul 1946); Andersen’den Gölge; Çakmak; Kelebek (İstanbul 1948) adlı çevirileri vardır. Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet’in kendisine yazdığı mektupları Emin Nedret İşli, Şevket Rado’ya Mektuplar adıyla kitap halinde yayımlamıştır (İstanbul 2002).
KAYNAKÇA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Şevket Rado’ya Mektuplar-Orhan Veli Kanık Oktay Rifat Melih Cevdet Anday (haz. Emin Nedret İşli 2002), Kemal Bek / Şiirimizde Bir Dönemi Başlatan Üç Şairimizin Bir Dönemi: Şevket Rado’ya Mektuplar – Eray Canberk / Mektupların Işığında Bir Dönem – Aynur Taştan / Üç Yoksul Şair – Alpay Kabacalı / Üç Şairin Yaşamından Belgeler (Cumhuriyet Kitap, 18.4.2002), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)
